Mübah işler nasıl ibadet olur?

- Örneğin uyumak, yürümek, yemek, içmek ibadet olur mu?

Değerli kardeşimiz,

Mübah, yapılmasında veya terkinde dinî yönden hiçbir sakıncası bulunmayan, yani mükellefin yapıp yapmamakta tamamen serbest olduğu işlerdir. Oturmak, yürümek, yemek, içmek, uyumak gibi... 

Mübah olan bu gibi işlerin ne yapılmasında sevap vardır ne de terkinde günah... Ancak bu fiilleri işlerken, mümin o mübah işi Peygamber (asm) Efendimizin yaptığı gibi ve ona uymak niyetiyle yaparsa sünnet sevabını kazanır.

Ayrıca, bir hadiste, “Ameller niyetlere göredir.” (Buhari, Bedü’l-vaḥy, 1) buyurulmuştur. 

Amel ancak Allah’ın rızasını kazanmak niyetiyle yapılırsa makbul ve sevaba vesile olur. Hatta böyle bir iyi niyet mübahları bile salih amel değerine yükseltebilir.

Mesela, yürümek aslında mübah olan bir fiildir. Fakat namaz kılmak için camiye veya yardımda bulunmak için darda kalan bir insanın yanına gitmek sevap, herhangi bir kötülük yapmak niyetiyle bir yere gitmek ise günahtır.

Görüldüğü gibi aslında mübah olan yürümek ve gitmek fiilleri niyete göre sevap veya günah olabilmektedir.

Şunu da belirtmek gerekir ki İslam âlimlerine göre iyi niyet, dince yasaklanmış olan bir işin kötülük ve günah vasfını ortadan kaldırmaz. Buna karşılık dinin iyi gördüğü bir iş için yapılan niyet de sevaba vesile olan bir ameldir. İnsan niyet ettiği bir ameli herhangi bir engel yüzünden yapamamış olsa bile sırf iyi niyeti için sevap kazanır.

Nitekim kutsî bir hadise göre bir kimse iyilik yapmaya niyet eder ve niyetini gerçekleştirirse on sevap alır, sevap adedi 700’e kadar da çıkabilir. Niyet ettiği işi gerçekleştiremezse bir sevap alır. Eğer kötü bir işe niyet eder de onu gerçekleştirirse bir günah alır, gerçekleştirmekten gönüllü olarak vazgeçerse bir sevap alır. (bk. Buhari, Rikak, 31; Müslim, İman, 203-207)

Niyetin bu şekilde sevaba değer görülmesi, kesin bir irade ve karara dayanmasındandır. Nitekim İslam ahlakçılarının ve mutasavvıfların hadis-i nefs veya hatır adını verdikleri psikolojik eğilimler, iradi olmadıklarından kesin niyet sayılmaz, dolayısıyla günah veya sevap konusu olan amellerden kabul edilmez.

Demek ki, sadece farz, vacip ve sünnetlerde değil uyumak, yürümek, yemek, içmek gibi bütün helal işlerde de Peygamber Efendimize (asm) uymak için onun gibi yerine getirirsek veya hayırlı işler yapmak niyetiyle yaparsak ibadet olur. Böylece bütün hayatımızı ibadetle geçirmek gibi büyük bir nimete kavuşmuş oluruz...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet