Kureyş kadınları diğer kadınlardan üstün mü?

- Bu hadis sahih mi, nasıl anlamalıyız, doğrusu nedir?
​"Öte yandan kadın neslini her bakımdan aşağı gördüğü halde, Kureyşli kadınları diğer kadınlara nazaran üstün saymıştır." (Kaynak : bk. Buhârî, Sahîh (Kitâbu'n Nikâh) Bap 12; Kitâb Mafakat, Bap 10)

Değerli kardeşimiz,

- Hadis için bk. Buhari, Nikah,12; Nefekat, 10; İbn Hanbel, 5/92.

- Bu hadisin vürut sebebi, yani söylenme nedeni şudur:

Hz. Peygamber (asm), kendi kavminden (Kureyşlerden) kocası ölmüş 5-6 yetimi bulunan bir kadınla evlenmek istemiş, kadın: “Ey Allah’ın Resulü! Allah’a yemin ederim ki, insanlar arasında bana senden daha sevgilisi yoktur. Ancak, çocuklarımın sabah-akşam yanı başında durup seni rahatsız etmekten korktuğum için buna 'Evet.', diyemiyorum.” şeklinde cevap vermişti.

Bunun üzerine Hz. Peygamber Efendimiz (asm) ona hitaben şöyle buyurdu:

“Allah sana merhamet etsin. Şu bir gerçek ki, deveye binen kadınların en hayırlısı, Kureyşin saliha kadınlarıdır. Küçük çocuklarına karşı en çok şefkat gösterirler, kocalarının hukukuna, emanetlerine, malına en fazla riayet edip korurlar.” (bk. İbn Hanbel, a.g.y; İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 9/125, 512)

Bu soruyu şöyle değerlendirmek mümkündür:

a) Soruda yer alan "Öte yandan kadın neslini her bakımdan aşağı gördüğü halde, Kureyşli kadınları diğer kadınlara nazaran üstün saymıştır" ifadesinin bir kırıntısı bile kaynaklarda yer almamıştır.

Bu yorum, dinsizliğiyle meşhur ve maruf olan Turan Dursun gibilere aittir. Fakat bunu bu şekilde sunmak, Buhari’de aynen geçmiş gibi algılamaya sebep olacağından çok çirkin düşer.

b) Bu hadiste, bütün Kureyş kadınlarının diğer bütün kadınlardan hayırlı olduğuna dair bir ifade yoktur. Sadece söz konusu olan kadın Kureyşli olduğu için, Hz. Peygamber (asm) onun çocuklarına olan düşkünlüğünü, kocasını incitmemeye yönelik gösterdiği bu saygıdeğer tutumunu övmek adına yukarıdaki ifadeleri kullanmıştır.

c) Bununla beraber, hadiste “Kureyş kadınları” yerine, “Kureyşin saliha kadınları” ifadesinin kullanılması, Hz. Peygamber (asm)’in kullandığı ifadelerinde ne kadar dikkatli olduğunu göstermektedir. Çünkü bu ifadeden açıkça anlaşılan husus; “Kureyş kadınlarının hepsinin saliha olmadığı gibi, sırf bu kabileye mensup olmakla da üstün olmadığıdır. Övgüye değer bulunan şey, saliha olanların da çocuklara şefkat, kocalarının hukukuna, mallarına riayet özelliği daha fazla olduğudur.”

d) Hadiste mutlak olarak değil de “deveye binen kadınların en hayırlısı...” denmiş olması, bu karşılaştırmanın dar bir çerçevede Arap kabileleri arasında yapıldığını göstermektedir. Çünkü “deveye binenler” ifadesiyle Arap yarımadasında geçerli bir yaşam tarzına işaret edilmiştir.

e) Bu sahih hadisten öğrenilmesi gereken önemli bir husus da şudur:

Hz. Peygamber (asm)’in çok evliliği hiçbir zaman bir zevk evliliği değildir. Bilakis, belli insani gayeleri olan evliliklerdir.

Örneğin, bu olayda, 5-6 çocuk sahibi, oldukça yaşlanmış bir kadınla evlenmeyi düşünmesinin tek amacı, o yetimlere sahip çıkmak, o kadının yükünü hafifletmek gibi maksatlardır. Yoksa istediği zaman, en güzel kızlarla evlenmesinde hiçbir engelin olmadığı bilinen bir gerçek ortada olduğu halde, Peygamberimiz (asm)'in Hz. Aişe dışında bütün evliliklerini yaşlı, yetimlerin sahibi, kimsesiz kalmış dul kadınlarla yapmasının başka hiçbir izahı yoktur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet