Kuran-ı Kerim’i ve hadisleri nasıl okumalıyız ve okutmalıyız?

Değerli kardeşimiz,

Kuran'ı Nasıl Okuyalım?

Şunu hemen ifade etmemiz gerekir ki, manasını anlamadan ezber o devirde, o toplumda mevcut değildi; Kuran hafızı olan sahabiler onun manasını da anlıyorlar, takıldıkları bir şey olursa Hz. Peygamber (asm) Efendimize soruyorlardı.

Kuran-ı Kerîm’in manasını bilmeden, anlamadan ezberleme olayı sonraki zamanlarda, Arapça bilmeyen kavimlerin İslam’a girmeleriyle ortaya çıktı.

Bugün Kuran-ı Kerim’i anlamak, anlatmak ve yaşamak için öncelikle okumanın, imkânlar müsaitse ezberlemenin faydası vardır.

Şimdi bakıyoruz:

Yüz binlerce hafız var, Kuran dilini bilmiyorlar, usul ilmini bilmiyorlar, okuduklarını anlamıyorlar, harfleri yerinden çıkarmak ve tecvidi uygulamak için âdeta ayetleri yoruyorlar, bazıları onu güfte gibi kullanıp makamdan makama geçiyorlar, lakin sıra anlama ve yaşamaya gelince yolda kalıyorlar.

Kuran’ı hakkıyla yaşamak bir ömür boyu her Müslümanın yolculuğu olmalı, Allah kulu, hedefe varamazsa bile yolunda olmalıdır.

Anlamaya gelince, her hafız mutlaka okuduğunu anlayacak kadar Arapça ve usul bilmelidir.

Elbette her Kuran harfinin an az on sevabı var. Ama bu durum "Kuran’ı anlamyın" demek değildir. Aksine hem okumaya hem de okuduğunu anlamaya yöneliktir

Kuran-ı Kerîm “anlamamız, üzerinde düşünmemiz, hayatımızda kılavuz edinmemiz” için gönderildiğine göre, kitabın kavlince okursak sevap da kazanırız, şuur da kazanırız, hakikat bilgisi ve sağlam iman da… kazanırız.

Demek ki, okunmasıyla ibadet olan Kuran, hem okunmalı hem anlaşılmalı hem de hükmüyle amel edilmelidir.

Hadisi Nasıl Okuyalım?

Arapçayı, hadis ve fıkıh usulünü bilmiyorsak hadisleri anlamak ve uygulamak için okuyamayız; hâlbuki hadisler bize sünneti anlatacak, sünnet de Kuran yanında hayat kılavuzumuz olacaktır.

Ne yani, şimdi herkes Arapça mı öğrensin, şer’î ilimler mi tahsil etsin?!.

Yapsalar, hayatlarından birkaç yılı da buna ayırsalar çok iyi ederler; rutin işlerini ve tahsillerini yaparken de zaman ayırarak bunu yapabilirler.

Hayır, bunu yapamayız mı diyorlar!

O zaman erbabınca onaylanmış tercümelerden yararlanarak okuduğunu anlayacak.

Anlamalıyız, en azından anlamaya çalışmalıyız ve kendimize hayat modeli yapmalıyız.

Bunun yanında bir de şöyle okumadan söz edebiliriz:

Hadislerin ortaya çıktığı zaman ve zeminde, Allah Sevgilisi ve müminlerin de En Sevgilisinin (asm) mübarek meclisinde, onun tedîb ettiği örnek ashabın yakınlarında bulunma ruh haletini yaşamak, bu ruh haleti sayesinde imanı, ameli, ahlakı, sevgiyi takviye etmek için hadis ve siret okumayı herkese tavsiye ederiz.

Akla takılan bir şey olursa onu erbabına sorarız, ama onun (asm) meclisinde bulunma ruh hâli içinde okursak aklımıza da takılanlar azalacaktır, onları da sorar öğreniriz.

Bir de hoca kısmının (bazı hocaların) hadis okumaları var. Bir hadis kitabını, manasına, hükmüne bakmadan, usul bakımından incelemeden hatim okur gibi okuyorlar, bitince de dinleyenlere icazet veriyorlar. Bu icazet hadis ilmi icazeti olmaz, sadece okuma icazeti olur.

Hoca kısmına -manevi etkilenme hariç- böyle hadis okumak yakışmaz; hocalar hadisleri, hadis ve fıkıh usulünü uygulayarak okutmak durumundadırlar.

Peygamberimiz (asm) aynı zamanda toplum ve devlet yöneticisi, hâkim, sulh ve hakemlik yapan, eğitim yapan, bizim gibi beşerî tarafı olan, istişare eden … bir kâmil insandır.

Hadis rivayetlerinin, bu niteliklerin hangisinden çıktığına dikkat etmek de hadis öğretiminde çok önemli bir dikkat noktası olmalıdır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet