"Kim (din) kardeşine bir özür beyan eder de kardeşi bunu kabul etmezse, onun üzerinde meks sahibinin günahı kadar vebal olur." hadisini açıklar mısınız? Mutlak olarak her özür kabul edilmeli midir?

Değerli kardeşimiz,

Cevzân el-Kûfî radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Kim (din) kardeşine bir özür beyan eder de kardeşi bunu kabul etmezse, onun üzerinde meks sahibinin günahı kadar vebal olur." (İbn Mace, Edeb, 23)

Hadis, özür dileyen bir din kardeşinin mâkul bir özrünü kabul etmek gerektiğini, kabul etmeyenin günahkâr olacağını ifade eder. Zira meks sahibi, yanından geçen tüccarlardan haksız yere öşür adı altında bir miktar para alır. Aslında öşrü, usulünce, yetkilinin alması meşrudur, haram değildir. Usulsüz, haksız, liyakatsiz olarak alınırsa haram olacağı açıktır. (İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte Tercüme ve Şerhi)

Bu tür kazanç haram olduğu gibi din kardeşinin samimi ve meşru mazere­tini kabul etmek mümkün iken reddetmek de bu hadise göre günah­tır.

Sindi, hadisin açıklamasında şöyle der:

Bu hadis, beyân edilen mazeretin yalan olduğunun bilinmemesi ve ortada bir hıyanetin bulunmaması gibi durmlarla ilgilidir. Böyle bir durumda mümkün ise müslümanın mazeretini ka­bul etmek uygun olanıdır.

Şu halde ileri sürülen mazeretin ve zörün uy­durma olduğu ve bir hıyanetin yapıldığı bilindiği zaman ileri sürü­len mazereti kabui etmemekte bir sakınca yoktur.

Özür dileme ile ilgili bazı hadis-i şerifler:

“Özür dilemek üzere gelen din kardeşiniz, niyetinde samimi olmasa da, özrünü kabul edin. Böyle yapmayan Kevser havuzu başında yanıma gelemez." (bk.Hakim, 4/170)

"Din kardeşinin özrünü kabul etmeyen, Kevser havuzundan içemez." (Münavi, Feyzü'l-kadir, 3/1181)

"Müslüman kardeşinin özrünü kabul etmemek günahtır." (Ebu Davud, el-Merasil, 1/351-h. no:521; İbn Mace, Edeb,23)

"Özrü kabul etmeyen, özür dileyenin günahını yüklenmiş olur." (İbn Mace, Edeb, 23)

Müslümanın özrünü reddetmek mekruhtur. Özrü kabul etmek ve kusurları affetmek, Allah Teâlâ'nın sıfatlarındandır. Böyle özrü de kabul etmeyene, Allah Teâlâ azap ve gazap eder.

Bir hadis-i şerif meali:

"Allah Teâlâ özür dileyenin özrünü kabul eder(Allah son nefeslerini vermeden önce kulunun yaptığı tövbesini kabul eder)." (bk Ebu Ya’la, Müsned, 9/462)

Affetmek mütakilerin sıfatlarındandır. Al-i İmran Suresinde de (134 ve 135. âyetler) muttakinin sıfatlarını şöyle sıralamaktadır:

"Bollukta ve darlıkta infak etmek."
"Kızdıklarında öfkelerini yutmak."
"İnsanların kusurlarını affetmek."
"Kabahat yaptıkları veya nefislerine zulmettikleri zaman Allah'ı anmak ve günahlarından derhal tövbe etmek."
"Yaptıkları günahlarda, bilerek ısrar etmemek."

İlave bilgi için tıklayınız:

MERHAMET...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet