İslam'da ne tür soruların sorulması teşvik edilir ve / veya caydırılır?

- İnsan beyni, durumlara ve yerlere göre çok düşünmeye eğilimlidir. Allah'ın bir Müslümana Hz. Muhammed'e (asm) gereksiz sorular sormamasını söylediği bir ayet vardır.
- Nouman Ali Khan'ın Peygamberimiz Muhammed'e (PBUH) gereksiz sorular sormak için kafirlerden bazı örnekler verdiği bir video izledim. Örneğin: Şair mi? isimli (Peygamberimize işaret ederek, İnsan öldükten sonra nasıl dirilir?) vb. Videosun ’da sorumuzu dikkatli seçmemizi ve Kur'an okurken faydasız düşünceler değil hidayet üzerine odaklanmamızı söyledi.
1) İslam hakkında bizi küfre sevk etmeyecek soruların nasıl seçileceğine dair bir yol gösterir misiniz?
2) Hangi tip sorular bir kimsenin İslam hakkında şüphe duyduğuna dair alamettir?
3) İslam ve fıkıhla ilgili soru sorarken nasıl bir niyet içinde olmalıyız?
4) Soru sorarken “Nasıl” ve “Neden” şüphe kelimeleri olarak mı sayılmaktadır?
5) Bazı insanlar daha meraklı olduklarından daha fazla soru sormaya meyilliler ve bazı insanlar da daha az bilgiye sahip olduklarından daha fazla soru soruyorlar. Bu tür insanlar diğer kişiler tarafından az bilgiyle yetinmeleri söylenip susturuluyorlar.  Ortalamadan daha fazla sorusu olan insanların sorumluluğu ne olmalı?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, ayette geçen “İnsan öldükten sonra nasıl dirilir?” anlamındaki soruyu soran kişi, bunu öğrenmek için değil meydan okumak için sormuştur. İfade soru şeklinde ise de gerçekte soru değildir, isyandır, inkârdır, meydan okumadır.

Hiçbir Müslüman bu niyetle asla soru sormaz;

- Öğrenmek ve hikmeti anlamak için sorar.
- Nefsinden, şeytanından veya başkalarından gelene sorulara cevap bulmak için sorar.
- Aklını ikna etmek, kalbini tatmin etmek için sorar.
- İmanını kuvvetlendirmek için sorar.
- Allah’ın ve Resulünün (asm) nelerden razı olduğunu anlamak için sorar.
- Dünya ve ahiret saadeti için sorar.
- Anlamadığı için sorar.
...

Demek ki, bunlar ve bunlara benzer konularda soru sormanın bir sakıncası olmadığı gibi, aksine sormak gerekir ki cevapları bulabilsin, ona göre daha güzel bir Müslüman olmanın yollarını öğrenmiş olsun.

Sorunuzda geçen bütün konuları bu ölçülere göre değerlendirmenizi tavsiye ederiz.

Şu hâlde biz insanların neden, niçin, nasıl sorduklarına değil, soruya odaklanır ve cevap veririz, onları anlamaya ve yardımcı olmaya çalışırız.

Ayrıca soru soran kişilerin niyetlerini sorgulamaya hakkımız yoktur, bize düşen görev sorulara cevap vermektir.

Nitekim ayette geçen ilgili soruya devamında cevap verilmiştir:

"Kendi yaratılışını unutup bize örnek getirmeye kalkışıyor ve 'Şu çürümüş kemiklere kim can verecekmiş!' diyor." 

"De ki: 'Onları ilk başta yaratmış olan diriltecek. O, yaratmanın her türlüsünü bilir.'" (Yasin, 78-79)

Şu hâlde biz insanlara şu konuda sorun ya da sormayın diye bir sınır getirmenin doğru olmadığını düşünüyoruz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet