İskenderiye kütüphanesini kim ve neden yaktırmıştır?

Değerli kardeşimiz,

Bazı gruplar kendilerini Müslümanlara, özellikle de sahabilere çamur atmak için görevli sayarlar. İşin aslı ise şöyledir:

M.Ö. III. yüzyılda kurulmuş olan İskenderiye kütüphanesi, hiç kuşkusuz insanlık tarihinde meydana getirilmiş olan en önemli eserlerden biridir. Eski kaynaklar, burada 900.000 cilt el yazması eserin toplandığını kaydeder. Batıda, bu kütüphanenin şehrin Müslümanlar tarafından alınmasından kısa bir süre sonra ikinci İslam Halifesi Hz. Ömer (ra)’in emriyle Mısır Fatihi Amr İbnül-As tarafından yakılarak yok edildiğine dair yanlış bir kanaat vardır. Bu kanaat yanlıştır. Çünkü: Hz. Ömer (ra) gibi ilmin kıymetini ve izzetini bilen bir Peygamber (asv) sevdalısı asla kitap yakmaz. Zaten bilenle bilmeyenin bir olmayacağını Allah söylemektedir. O yazdığınız cümle de tam bir yakıştırmadan ibarettir.

Aslında bu kütüphane, çok daha sonra Hristiyanlar tarafından yakılmıştır. 391 yılında Bizans’ın Mısır Valisi Theophilos, İskenderiye’de Mısır’ın eski din mensuplarına ait Osiris tapınağının yeri olan bir arsayı, kilise inşa edilmesi için Hırıstiyanlara verdi. Burada yapılacak kilisenin temel kazıları sırasında üzerinde eski dine ait yazılar bulunan bir taş çıktı. Hıristiyanlar bunu bir alay konusu yaptılar. Bu olay şehirde oldukça kalabalık halde bulunan putperestleri fena halde kızdırdı ve sonunda İskenderiye’de dini bir ayaklanma çıktı. İki taraf çarpıştı, insanlar kitle halinde kılıçtan geçirildi. İskenderiye Kütüphanesi’nin olduğu bölge yerle bir edildi.

İmparator I.Theodosius, valiye başka büyük şehirlere göre eski dinin İskenderiye’de hala neden bu kadar canlı olarak devam ettiğini sorunca, buna sebep olarak İskenderiye Kütüphanesi’nin eski putperestlik kültürünü devam ettiren kitaplarını ileri sürdü. İmparator, bunun üzerine hepsinin yok edilmesini emretti. İskenderiye Kütüphanesi’ndeki tüm eserler şehrin hamamlarına dağıtılarak yaktırıldı ve böylece insanlık tarihinin bu eşsiz bilim ve kültür hazinesi sonsuza kadar yok oldu, dünyanın eski çağlarına ait pek çok değerli bilgi bir daha elde edilmeyecek şekilde ortadan kalktı. Konunun özeti budur.

(Yavuz Bahadıroğlu)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet