İnsanların özelliklerini söyleyerek tanıtmak gıybete girer mi?

Ben arkadaşıma şu şahsiyet (ismini söylesem) o da şu şisko (ismini söylese) mu şeklinde dese. Kimin olduğunu tam olarak öğrenmek amacıyla sorsa gıybet olur mu?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Gıybet, mahsus birkaç maddede caiz olabilir: Birisi: Şekva suretinde bir vazifedar adama der, tâ yardım edip o münkeri, o kabahati ondan izale etsin ve hakkını ondan alsın.

Birisi de: Bir adam onunla teşrik-i mesaî etmek ister. Senin ile meşveret eder. Sen de sırf maslahat için garazsız olarak, meşveretin hakkını eda etmek için desen: "Onun ile teşrik-i mesaî etme. Çünki zarar göreceksin."

Birisi de: Maksadı, tahkir ve teşhir değil; belki maksadı, tarif ve tanıttırmak için dese: "O topal ve serseri adam filan yere gitti."

Birisi de: O gıybet edilen adam fâsık-ı mütecahirdir. Yani fenalıktan sıkılmıyor, belki işlediği seyyiatla iftihar ediyor; zulmü ile telezzüz ediyor, sıkılmayarak aşikâre bir surette işliyor.

İşte bu mahsus maddelerde garazsız ve sırf hak ve maslahat için gıybet caiz olabilir. Yoksa gıybet, nasıl ateş odunu yer bitirir; gıybet dahi a'mal-i sâlihayı yer bitirir.

Yukarıdaki ölçülerden de anlaşılacağı gibi, garazsız olmak şartıyla tarif için "şişman adam" gibi laflar söykemek gıybet sayılmaz. Çünkü bunda o kişiyi tahkir etmek için değil, tarif etmek için söylenmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet