İmam Nevevi’nin Sahih-i Müslim’i yazarken takip ettiği metodu nedir?

- İmam Nevevi’nin Sahih-i Müslim’i yazarken takip ettiği menheci nedir?

- İmam Nevevi’nin sahihi Müslim şerhi ile diğer şerhlerin mukarenesi nasıl olur?

Değerli kardeşimiz,

- İmam Nevevi’nin Müslim’in şerhi olan “el-Minhac” adlı eserinde takip ettiği “menheci”ini yani usulünü kısaca birkaç madde halinde şöyle sırlamak mümkündür:

a) “Ahkâmu’l-Usul” bilgilerine yer vermiştir. Örneğin şöyle der: “Men” lafzı bazılarına göre mutlaka umumu ifade etmez. Diğer bazılarına göre ise, haber cümlesinde umumu ifade etmez, ancak inşa cümlelerinde umum ifade eder. Kendisi “Men” kelimesinin mutlak olarak umumu ifade ettiği kanaatindedir.

b) “Ahkâmu’l-füru’” bilgilerine yer vermiştir. Örneğin şöyle der: “Bazı arkadaşlarımıza göre, gayri müslimlere bizim önce selam vermemiz haram değil, mekruhtur. Bu görüş zayıftır. Çünkü naslarda geçen yasaklama emri tahrim içindir.”

c) ÂDÂB ve ZÜHDE işaret etmesi: Örneğin şöyle der: “Arap lugat alimlerine göre, 'KÛT': Hayatı koruyacak miktarda/ölmeyecek şekilde gıda almaktır. Bu da gösteriyor ki, dünya hayatında daima aza kanaat etmek gerekir...” 

d) Şer’î Kaideler Usulüne yer vermesi. Örneğin şöyle der: “Küfür dışında bütün büyük günahların cezası budur / cehennemdir. Faka Allah dilerse, bu günahı affeder, hiç de cehenneme sokmaz. Ashab-ı kebâir, cehenneme girmeleri durumunda da cezalarını çektikten sonra oradan çıkarlar...”

e) Kelimelerin lügat manalarına işaret etmesi. Örneğin şöyle der: “Nerdeşir; Acemce / Farsça bir kelime olup sonradan Arapçaya girmiştir ve Nerd (tavla) demektir. Hecer: Behreyn bölgesinde bulunan büyük bir şehirdir. Cevheri de Sihah’ında, 'bu kelimenin bir şehir ismi olup müzekker ve munsarıf' olduğunu belirtmiştir.”

f) Nevevî, Eş’ari ekolüne mensuptur. Bunun için o da sıfat konusunda halef âlimlerine uygun hareket edip, tevil cihetini tercih eder.

g) Hadiste geçen ravilerle ilgili bilgi verir. “Esmau’r-rical” konusunda açıklamalar yapar.

h) Bazen hadiste yer alan “müşkil” kelimelerle ilgili farklı yorumlara yer verir.

İmam Nenevî, bunlar gibi daha birçok bilgiye yer vermiştir.

- Nevevi’nin yaptığı Müslim’in şerhi ile başka şerhler arasında bir mukarene / karşılaştırma yapmak uzunca bir zaman ve fazlaca bir alan kapsar.

Bu sebeple, size (Arapça bildiğinizi tahmin ediyoruz), Dr. Muhammed Huzeyl Said Muhammed el-Mihlafî’nin doktora tezi olan “Şerhu Sahihi Müslim, Beyne’l-Kadi Iyad ve’l-İmam en-Nevevî, Dirase Muvazine” adlı doktora tezi olan çalışmasını tavsiye edebiliriz. (Bu esere, www.yemen-nic.info internet Veb sitesinden de ulaşabilirsiniz.)

İlave bilgi için tıklayınız:

- İmam Nevevi'nin müslim şerhini ve bu şerhe hangi nüshayı esas aldığını açıklar mısınız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet