Hz. İsa’ya, “Ey Meryem oğlu İsa.” denilmesi ona saygısızlık olmaz mı?

- Maide Suresi 112. ayette havariler Hz. İsa’yı “Ey Meryem oğlu İsa.” diye çağırıyorlar. Fakat Hristiyanlar bu ayete itiraz edip İncillerde Hz. İsa’yı havariler “rab, efendi, öğretmen, lord” gibi lakaplarla çağırmışlardır. Çünkü bir peygambere ismiyle hitap edilmez. Bu o çağda peygambere saygısızlık olur. Tıpkı bir Sahabe Peygamberimizi (asm) “Ey Abdullah oğlu Muhammed” şeklinde çağıramayacağı gibi. Bilirsiniz ki sahabeler genellikle Peygamberimizi "Resulullah" diye çağırırlardı. Çünkü ismiyle hitap etmek bir saygısızlıktı. İncillerin hiçbir yerinde havarilerin Hz. İsa için "Meryem oğlu" diye çağırdıklarına dair bir ifade ne de diğer tarihi kitaplarda böyle bir ifade yok.

- Bu teoriye karşı nasıl cevap verilebilir açıklayabilir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Bu konuyu kısaca birkaç madde halinde açıklamaya çalışacağız:

a) Kur’an’da, başka kimselerden hikâye edilen sözlerin bir kısmı aynen tercüme edildiği gibi, bir kısmı da ilahi hikmetin uygun gördüğü bir üslupla ifade edilmiştir. Bu sebeple, Kur’an’da, havarilerin “Ya Rabb!” şeklindeki sözlerini “Ya İsa” olarak tercüme edilerek kullanılması, takip edilen ilahî üsluba uygundur. 

b) Kur’an’da genellikle Hz. İsa için “Meryem oğlu İsa / veya Mesih” ifadeleri kullanılır. Bunun iki önemli hikmeti vardır:

Birincisi: Hz. İsa’nın annesine nispet edilerek anılması, onun diğer insanlardan farklı bir yaratılışa sahip olduğu; babasız yaratıldığı gerçeğine işaret etmek içindir.

İkincisi: Babasız dünyaya gelmesi sebebiyle ona ilahlık vasfını yakıştıranların yanlışlarını hatırlatmak, onun da diğer insanlar gibi bir annenin rahminde yaratılıp dünyaya gönderildiğine vurgu yapmak içindir. 

c) Şayet Havariler gerçekten Hz. İsa’ya (terbiyeci manasında) Rab demişlerse, Kur’an’da bu ifadenin, “Meryem oğlu İsa” olarak tercüme edilmesi de Hz. İsa’nın insanlık yönüne vurgu yapmak içindir. Maksat, Hz. İsa’nın en yakınları olan havarileri ona “Meryem oğlu” demişlerse, artık başkalarının kalkıp ona “ilahlık” nitelemesi yapmaları büyük bir yanlıştır. 

d) Hz. İsa’nın hayatında, müminler, onun bir insan ve bir peygamber olduğunu biliyorlardı. Ona “Rab” demeleri, muallim manasına geliyordu. Nitekim “Muallim” unvanı da kullanılmıştır. Ancak, zamanla, Hz. İsa’nın “rab” unvanı, cahiller tarafından gerçek bir ilah şeklinde algılanmıştır. Bediüzzaman Hazretlerinin güzel bir tespiti var:

“Mecaz ilmin elinden cehlin eline geçerse zamanla hakikat telakki edilir.”

Hz. İsa için mecaz olarak kullanılan “rab” vasfı da bu şekilde dumura uğramıştır.

İşte Allah, bu yanlışı düzeltme adına, havarilerin “rab” ifadelerini, “Meryem oğlu” olarak ifade etmiş olabilir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet