Her sigara içtiğimde beş vakit kaza kılacağım diye adakta bulunan kişi ne yapmalı?

- Bir kişi "her sigara içtiğimde vallahi 5 vakit kaza namazı kılacağım" derse ve bu kişi sayılamayacak kadar sigara içerse (Allah korusun) ne yapması lazım gelir?
- ​Somut bir örnek üzerinden sormak istedim, olay şöyle bir kişi diyor ki falanca ameli her işlediğimde 5 vakit kaza namazı kılacağım vallahi diyor (yemin lafzını kullanıyor) Bu kişi sayamayacağı kadar bu ameli işledi diyelim, bu kişinin ne yapması lazım?
- Yani hem para verecek hem de kaza namazı kılacak takdir edip veya İmam Ebu Yusuf'un (ya da İmam Muhammed'in) fetvasına uyup bir kerede tüm kefareti ve kazaları ödeyecek mi?
- Bu işin içinden nasıl çıkacak yani?

Değerli kardeşimiz,

Kendisini sigara içmekten men etmek için, sigara içerse kaza namazı kılmayı adayan kimse muhayyerdir. Dilerse bu adağını yerine getirir. Dilerse yemin kefareti öder.

Birden çok yemin edip sonra da bozmanın, çeşitli şekilleri vardır:

a) İster peş peşe isterse farklı zamanlarda, birden çok yemin edilerek, her bir yeminde diğerinden farklı bir işin yapılması veya yapılmamasından söz edilmesi durumunda, fıkıh bilginlerinin çoğunluğuna göre her bir yeminin ihlalinden dolayı ayrı ayrı kefaret gerekir.

Mesela, “Vallahi şu kimsenin evine girmeyeceğim.”, “Vallahi onunla konuşmayacağım.” şeklinde söylenen sözlerin her biri ayrı birer yemindir. Yemin bozulup söz konusu kişinin evine girilmesiyle bir kefaret, o kişiyle konuşmakla ayrı bir kefaret gerekir.

Ahmed b. Hanbel ve İmam Muhammed’e nispet edilen bir kefaretin yeterli olacağı şeklindeki bir görüş, bazı fıkıh kitaplarında ve ilmihallerde yer almışsa da (bk. İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, V, 486, 487) bu görüş, başta erken dönem kaynakları olmak üzere diğer Hanefi kaynaklarında yer almayan ve sıhhatinde bazı kuşkular bulunan bir nakildir.

Din İşleri Yüksek Kurulu da böyle bir yeminin bozulması durumunda her bir yemin için ayrı kefaret ödeneceği yönünde karar vermiştir (bk. DİYK 28.05.1952 tarihli karar).

b) Bir yemin cümlesinde, adına yemin edilen Allah Teala’nın ismi bir defa zikredilmekle beraber, yapılması veya yapılmaması söz konusu edilen işler sayıca birden fazla olursa, bunların hepsi birden ihlal edilse bile bir kefaret yeterlidir.

Mesela, “Vallahi şunu yemeyeceğim, şunu içmeyeceğim.” diyen kimse, hem yiyerek hem de içerek verdiği söze aykırı davranırsa, sadece bir kefaret gerekir.

c) Bir yemin cümlesinin tamamı birden fazla mesela, “Vallahi şu işi yapmayacağım.”, “Vallahi şu işi yapmayacağım.” şeklinde tekrar edilir ve sonra da bu yemin bozulursa; Hanefi mezhebinde kabul gören görüşe göre, ne kadar tekrar edildiyse, o kadar sayıda kefaret gerekir. Böyle bir yemin tekrarının aynı zaman ve ortamda veya farklı zaman ve ortamlarda yapılması hükmü değiştirmez.

Maliki, Şafii ve Hanbeli mezheplerinde kabul gören görüşlere göre ve bazı Hanefilere göre ise bir kefaret yeterlidir.

d) Bir yemin cümlesinde, yemin konusu olan iş bir defa zikredilmekle beraber, adına yemin edilen Allah’ın ismi tekrar edilir veya O’nun birden fazla ismi kullanılırsa, bazı Hanefi fıkıh bilginlerine göre, arada atıf harfi (bağlaç) kullanılarak yapılan her tekrar, ayrı bir yemin sayılır ve yemin bozulduğunda ayrı ayrı kefaret gerekir.

Başta İmam Muhammed olmak üzere bazı Hanefi fıkıh bilginleri ile Maliki, Şafii ve Hanbeli mezheplerindeki fıkıh bilginlerinin çoğunluğuna göre ise arada bağlaç bulunsun bulunmasın bu, tek bir yemin sayılır ve bozulması durumunda bir kefaret yeterlidir. (bk. Sahnun, el-Müdevvene, I, 589-590; İbn Kudame, el-Muğni, XIII, 474; Kasani, Bedai‘, III, 9-10)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet