Hayvanlarımı bir süt çiftliğine kiraya verebilir miyim?

- Diyanetten bir hoca hayvanlarımı kiraya verebileceğimi bunun dinen uygun bir anlaşma olduğunu söyledi. önceki sorumu göremiyor olabilirsiniz.
- Benim süt ineklerim var, memur olduğum için bunlara bakacak zamanım ve yerim yok.
1. Hayvanlarımı bir süt çiftliğine kiraya verebilir miyim?
2. Hayvanın her türlü bakım giderini çiftlik sahibi üstlenebilir mi?
3. Hayvanın yavrusu, hastalanıp kesildiğinde eti, süt üretimine devlet tarafından ödenen devlet teşviği, hayvanın gübresinin satılmasından elde edilecek kar vb. hayvanın faydalarının tamamı anlaşma gereğince çiftlik sahibine kalabilir mi?
4. Kira sözleşmesine aylık şu kadar örneğin hayvan başına aylık 100 litre süt veya bedeli ödemesi yazılabilir mi? Yoksa aylık hayvan kirası şu kadar örneğin aylık 500 TL. yazılması mı gerekir?
5. Hayvan, bakıcı çiftlik tarafından sigortalanabilir mi?
6. Sözleşmede hayvanların küpe numaralarının belirtilmesi zorunlu mu? Yoksa bu çiftlikten herhangi şu kadar hayvan örneğin 5 hayvan size aittir denmesi yeterli midir?
7. Hayvanlardan birinin ölmesi durumunda kira sözleşmesi yenilenmeli midir? Yoksa çiftlik sahibi hayvana yaptırdığı sigorta karşılığı aldığı para ile yeni bir hayvan alıp ölenin yerine koyabilir mi? Ayrıca yeni aldığı hayvanın küpe numarasını belirtmesi veya sözleşmeye yazması gerekir mi? Yoksa ölen hayvanınızın yerine size yeni bir tane aldım demesi yeterli midir?
8. Sözleşme süresi bitiminde hayvanlar güncel fiyatı üzerinden çiftliğe satılarak bedeli alınabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

1. Sözünü ettiğiniz sözleşmede sahip olduğunuz hayvanın belirlenmesi gerekir. Bu belirleme (küpe numarası vb.) hangi şekilde yapılabiliyorsa onu tercih etmek gerekir.

Hayvan belirlendikten sonra sözleşmeye yazılması daha iyi ise de yazılmaması halinde herhangi bir sakınca söz konusu değildir.

İşletmecinin ve sizin hangi hayvanın size ait olduğunu bilmesi yeterlidir. Hayvanın belirlenmemesi halinde akit geçersiz olacaktır. (Mevsılî, İhtiyâr, II, 137)

2. Sözleşme konusunun, süresinin ve ücretin taraflarca belirlenmesi gerekir. (Zeylâî, Tebyîn,V, 105; Serahsî, el-Mebsût, XV, 75)

Buna göre kira ücretinin 750 litre süt bedeli olarak tespit edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.

Kira ücretinin süt olarak veya süt bedeli olarak verilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Burada önemli olan husus kiralama ücretinin belirlenmesidir.

3. Hayvanın yem, su, temizlik vb. geçici diye nitelendirebileceğimiz hayvandan yararlanmaya yönelik masraf ve bakımları işletmeciye aittir. (Serahsî, el-Mebsût, XV, 141, 149)

4. Süt üretimine devlet tarafından ödenen teşvik ile hayvanın gübresinin satılmasından elde edilecek gelirler işletmeciye aittir. Ancak hayvanın yavrusu ile hastalanıp kesilmesi halinde eti hayvan sahibine aittir. Hayvan sahibi dilerse bunları alabilir, dilerse eti ve doğacak yavruları hibe yoluyla işletmeciye verebilir. (Desûkî, Hâşiye, IV, 99; İbn Rüşd, Bidâye,II, 329; İbn Teymiyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, XXXI, 270)

5. Esas itibariyle hayvan, işletmecinin elinde emanet hükümlerine tabidir. Bu sebeple işletmecinin herhangi bir kusuru olmazsa hayvanın ölümü halinde tazminle sorumlu değildir.

Ancak tarafların, özellikle işletmecinin rızasıyla hayvanın ölmesi halinde bedelinin tazmini işletmeciye yüklenebilir. Bu noktada işletmeci dilerse zararın tazmini için sigorta yaptırabilir.

6. Hayvanın ölmesiyle birlikte sözleşme sona erer. Tarafların akdi devam ettirmeyi istemeleri halinde yeni bir hayvan almaları gerekmektedir. Ölen hayvanın yerine yeni hayvan alındığı takdirde de sözleşmenin yenilenmesi gerekir.

Ayrıca sözleşmede dinimizce kesin olarak haram kılınmış faiz maddesinin yer almaması gerekir. Faiz şartını barındıran sözleşme fıkhen geçersizdir. (Zeylâî, Tebyîn, IV, 131)

7. Sözleşme bitiminde hayvan sahibi dilerse hayvanını geri alır, dilerse güncel fiyattan işletmeye satabilir.

Sözleşmenizi belirtilen şartlar müvacehesinde düzeltmeniz halinde herhangi bir sakınca olmayacaktır. Aksi takdirde yaptığınız sözleşme fasittir, bir an önce bozmanız gerekmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet