Hayatta boşuna olan bir şey yok mu?

Hayatta hiçbir şey boşuna değildir derler. Bu ifadenin dini bir anlamı var mı? Bu konuda bilgi verirseniz sevinirim.

Değerli kardeşimiz,

“Hayatta hiçbir şey boşuna değildir” veya “Boşuna olan bir şey yoktur” gibi ifadeler, genel olarak insanoğlunun tecrübelerinin sonucu  ve dinimizin “kader” anlayışı ile ilgilidir. 

Bu sözün özü şudur:

Hayatta yaşadığımız olayların, karşılaştığımız durumların veya çaba ve gayretlerin bir anlamı, etkisi veya sonucu vardır; hiçbir şey tamamen anlamsız değildir.

1. Her Şey Allah’ın Takdiri İledir

Kuran-ı Kerimde, kainatta hiçbir şeyin başıboş olmadığı  her şeyin Allah’ın takdiriyle olduğu, tesadüfe yer olmadığı anlatılır:

“Şüphesiz Allah’ın takdiri olmadan bir yaprak bile düşmez.” (Nisa, 4/78)
Göklerde ve yerde ne varsa Allah’ındır. O, her şeyi bilir.” (Enam, 6/59)

Burada, kainatın tamamının Cenab-ı Hakk’ın iradesi ve kontrolünde olduğu anlatılır. Hiçbir şey O’nun ilminin dışında gerçekleşmez.

“Kim bir iyilik yaparsa, kendisi için yapar; kim de kötülük yaparsa, kendi zararına yapar. Sonra Rabbin onlara hesap sorar.” (Bakara, 2/286)

Burada da yapılan her şeyin, Allah’ın takdiriyle bir karşılığı olduğuna işaret edilir.

Başına gelen musibet ancak Allah’ın izniyle olur.” (Tevbe, 9/51)

Burada ise, hiçbir müminin başına Allah’ın izni olmadan bir sıkıntının gelemeyeceği vurgulanır.

2. Yaşadığımız Her Olay, Bir İmtihandır

Dünya meydan-ı imtihandır. Dolayısı ile imtihan salonunda sorulan her şey bir imtihan sorusu ile, dünya hayatında da başımıza gelen her şey aynı şekilde bir imtihandır, yani tedafüisi değildir.

Bazen insanoğlu olayların arkasındaki hikmeti, gayeyi görmez, bilemez, o olayı rast gele zanneder.

Mesela karşılaştığımız sıkıntılar, musibetler, başarılar veya kayıplar, insanın ahlaki ve olgunlaşması için birer vesiledir.

Nitekim peygamber efendimiz şöyle der: “Hiçbir Müslümanın başına bir sıkıntı gelmez ki Allah onu onun günahlarından temizlemek için vermesin.” (Taberani, Kebir 19/359)

3. Her Şey Bir Hikmetle Yaratılmıştır

Kuran’da birçok yerde, varlıkların “boşuna yaratılmadığı” özellikle vurgulanır:

“Biz gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri oyun olsun diye yaratmadık.” (Enbiyâ, 16)

“Biz gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri hak (hikmet ve gaye) üzere yarattık.” (Ahkâf, 3)

Yani, evrende hiçbir şey rastgele veya amaçsız değildir.

Bir yaprağın düşmesi, bir yağmur damlasının inmesi, hatta bir hüznün bile ilahî planda bir hikmet zincirinin halkası vardır.

İnsan aklı sınırlı olduğu için bu hikmeti her zaman göremese de Allah’ın ilminde her şey yerli yerindedir.

4. “Boşuna” Gibi Görünen Şeyler, Bazen Bir Sonuca Hazırlıktır

Bazen bir dua, yıllarca kabul olmamış gibi görünür ama aslında biz olgunlaşana kadar cevabı geciktirilmiştir.

Bazen de bir başarısızlık, bizi daha büyük bir başarıya hazırlayan gizli bir yönlendirmedir.

Mevlânâ’nın sözü bu gerçeği çok güzel anlatır:

“Dert sandığın şeyde, seni olgunlaştıracak cevher gizlidir.”

Yani, “boşuna oldu” sandıklarımız bile aslında bizi başka bir hikmete taşıyan vesilelerdir.

5. Her Emek, Her Dua, Her Sabır Kayda Geçer

Kuran bu konuda çok net konuşur:

“Rabbin kimsenin emeğini zayi etmez.” (Kehf, 30)

“Yaptığınız iyilikler, zerre kadar bile olsa, mutlaka karşınıza çıkar.” (Zilzâl, 7–8)

Yani Allah katında boşa giden hiçbir çaba yoktur.

Bir tebessüm, bir sabır, bir hayal kırıklığında bile imanını korumak, hepsi kaydedilir.

Bu da “hayatta hiçbir şey boşuna değildir” sözünün en derin dinî temelidir.

6. İnsan Bazen Hikmeti Ancak Geriden Görür

Hayat bir resim gibi, biz o resmin sadece küçük bir kısmını görürüz. Ama Allah bütün tabloyu bilir.

Bu yüzden bir olayın anlamı, bazen yıllar sonra ortaya çıkar.

Kuran’da Hz. Yusuf’un (a.s.) hayatı bunun en güzel örneğidir:

Kardeşlerinin kıskançlığıyla kuyuya atılmıştı, köle olarak satılmıştı, ama sonunda o süreç onu Mısır’ın hazinelerine ulaştırdı.

Yani, insanın zorluk sandığı şey, Allah’ın onu büyüttüğü yoldur.

7. İnsana Düşen: Teslimiyet ve Tevekkül

Her şeyin bir sebebi ve hikmeti olduğunu bilmek, insanın kalbine teslimiyet ve huzur getirir.

Kuran, bu teslimiyetin formülünü şöyle verir:

“Olur ki hoşunuza gitmeyen bir şey sizin için hayırlıdır; hoşunuza giden bir şey de sizin için şer olabilir. Allah bilir, siz bilmezsiniz.” (Bakara, 216)

Yani mümin için, tesadüf yoktur; her şey takdirle, her şey bir hikmetle olur.

Sonuç:

Hayatta hiçbir şey “boşuna” değildir; çünkü Allah abes iş yapmaz, O’nun her fiilinde bir adalet, hikmet ve rahmet vardır.

Bizim için “boşuna” gibi görünen olaylar, aslında ruhumuzu terbiye eden görünmez derslerdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet