Hasan Basri büyük günah işleyenlere münafık demiş midir?

- Bu lafı nasıl anlamak gerekir?
- Çünkü büyük günah işleyen kâfir olmaz.

Değerli kardeşimiz,

Rivayete göre, Zeyd b. Eslem, Hasan-ı Basri, Katade gibi alimler,

“Sonra biz, kitabı seçtiğimiz kullarımıza miras verdik. Kullarımızdan kimi nefsine karşı zalimdir. Kimi mutedildir, orta yolu tutar. Kimi de Allah’ın izniyle hayırlarda öne geçer. İşte büyük lütuf budur.” (Fatır, 35/32)

mealindeki ayette yer alan “zalim” kavramını münafıklara yorumlamışlardır.

Bunlara göre, buradaki üçlü taksimat Vakıa suresinin başında yer alan “Kitabı sağından, solundan verilenler ile önde olanlar” şeklindeki üçlü taksimatla aynıdır. (bk. Zemahşeri, İbn Kesir, İlgili ayetin tefsiri)

Buna göre, buradaki “zalim” kâfir demektir ki, Vakıa suresindeki “kitabı solundan verilenler” ile aynıdır.

Muktesid olanlar ise, Vakıa suresindeki “kitabı sağından verilenler” karşılığıdır. “Yarışı önde götürenler” sözcüğü her iki yerde de kullanılmıştır.

İkrime gibi bazı alimler de “zalim” sözcüğünü kâfir manasında yorumlamıştır. (İbn Kesir, a.g.y)

Buna göre, Hsan-ı Basri’nin “Munafık” yorumu da bununla örtüşmektedir.

Hasan-ı Basri’den şöyle bir yorum da söz konusudur:

“Zalim: Kötülükleri iyiliklerinden ağır gelenler; Muktesid: İyilikleri ile kötülükleri eşit olanlar; Sabık ise: İyilikleri kötülüklerinden daha fazla olanlar.”

Bu yoruma göre, ayetteki üç grup insan da mümindir. (bk. İbn Aşur, el-Meraği, ilgili ayetin tefsiri)

Bu ayet hakkında çok farklı rivayetler ve yorumlar vardır. Fakat biz sadece konumuzla ilgili hususlara baktığımız için onları zikretmedik.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet