Haram satan yerlerden alışveriş yapmak haram mı?

- Kumar oynanan kahveden çay içmek caiz mi?
- Bir kişi muteber bir alimin sohbetine gitmiş, hoca şöyle demiş:
"Kumar oynanan, kumar olmasa dahi caiz sayılmayan kağıt oyunlarının oynandığı kahvelerde çay içmek dahi haramdır."
- Sizin sitenizde caizdir yazıyor bunu açıklar mısınız?
- Ayrıca alkol satılan yerlerden helal şeylerin alınması da mı haram olur?

Değerli kardeşimiz,

Evvela bu gibi konularda azimet / takva ve ruhsatlar söz konusudur. Ruhsatların kullanılması da caiz olanlar dairesindedir. Azimet / takva ise, kişinin daha titiz bir hesap-kitap yapması ile alakalıdır.

Buna göre, bizim sitemizdeki cevaz, ruhsattır; ilgili hoca efendinin söylediği ise azimet ve takvadır. Yani ikisi de doğrudur.

- Bizim dayandığımız delil: “Malının çoğu haram olan kimselerle alıveriş caiz olduğunu” bildiren fıkıh prensibidir. Buna göre, gerek içki satan bakkaldan gerekse kumar oynatan kahvehanelerden -haram olmayan maddeleri- satın almak helâldir.

- Şafii mezhebinde mutemet bir alim olan İbn Hacer el-Heytemi, “İçki, faiz gibi haramlarla da meşgul olan Yahudi veya Hristiyanların hediyelerini almak veya onlarla alışveriş yapmak caiz midir?” şeklindeki soruya verdiği cevapta şunları belirtmiştir:

“Alınan hediyenin bizzat haram maldan olduğu belli olmadığı sürece, onların hediyelerini kabul etmek, malının çoğu haram olan kimseyle alışveriş yapmak caizdir. Nitekim, Peygamberimiz, Yahudi ve Hristiyanların hediyelerini kabul etmiştir. Şu var ki malının çoğu haram olan kimseyle alışveriş etmek kerahetten hali değildir." (el-Fetava’l-Kübra, 2/233)

İmam Nevevi de aynı görüştedir. Delil olarak da Hz. Peygamber (asm)'in Tebük seferinden döndükten sonra Ebu Şahm adındaki bir Yahudiden ailesi için bir miktar arpa satın aldığına dair hadis rivayetini göstermiştir. (bk. el-Mecmu; 13/178)

- İmam Suyuti’nin verdiği fetva şöyledir:

“Malının çoğu haram olan bir kimseyle alışveriş yapmak -en sahih görüşe göre- haram değildir, fakat mekruhtur." (bk. el-Eşbah ve’n-Nezair, 1/209)

- Hanefi mezhebinin alimleri de bu görüştedir. Dessuki haşiyesinde şu bilgi vardır:

“Malının çoğu helal, azı haram olan bir kimse ile alışveriş yapmak caizdir. Malının çoğu haram olan kimse ile muamele etmek ise mekruhtur.” (Haşiyetu’d-Dessuki, 13/168)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet