Fesatlık ve kıskançlık arasındaki fark nedir?

- Fesatlık ve kıskançlık nedir, arasında fark var mı, nasıl ayırmak gerekir arasını?

Değerli kardeşimiz,

Kıskançlık ve fesat İslam’da insanın kalbini karartan ve ahlaki yozlaşmaya yol açan duygular olarak görülür. Bundan dolayı Kuran-ı Kerim ve hadisler, özellikle fesatçılığı bozgunculuk olarak görür ve şiddetle kınarlar. Bunun yerine iyilik, yardımseverlik ve adaleti teşvik ederler.

"Allah’ın sana verdiği şeylerle ahiret yurdunu ara; dünyadan da nasibini unutma! Allah’ın sana iyilik ettiği gibi, sen de iyilik et ve yeryüzünde fesat peşinde koşma. Çünkü Allah, bozguncuları sevmez." (Kasas, 28/77)

“Birbirinizi kıskanmayın, birbirinize buğzetmeyin, birbirinizden yüz çevirmeyin ve birbirinizin satışı üzerine satış yapmayın. Ey Allah’ın kulları, kardeş olun. Müslüman, Müslüman’ın kardeşidir. Ona zulmetmez, onu yardımsız bırakmaz, onu küçümsemez." (Müslim, Birr, 32)

Fesat ve kıskançlık benzer duygular gibi görünse de aslında farklı psikolojik motivasyonlara ve davranış biçimlerine işaret eder, şöyle ki:

Fesatlık, bir başkasının sahip olduğu iyi bir durumu ya da başarıyı bozma isteğini içerir. Fesat olan kişi, sadece başkasının sahip olduğu şeylere özenmekle kalmaz, aynı zamanda o kişiyi o durumdan mahrum bırakmak ister.

Fesatlık, kötü niyet, zarar verme arzusu ve başkalarının mutluluğunu sabote etme eğilimi ile karakterize edilir. Fesat kişi, başkasının başarısından rahatsız olur ve bu başarıyı ortadan kaldırmaya yönelik gizli planlar yapabilir.

Mesela, bir arkadaşının iş yerinde terfi ettiğini gören fesat kişi, o terfinin iptal edilmesi için çaba harcar ya da arkadaşını kötü gösterecek dedikodular yayar.

Fesatlık, hem kişinin başkalarına zarar vermeyi istemesini hem de bazen zarar vermek için eyleme geçmesini içerir.

Kıskançlık ise bir kişinin başkasında gördüğü bir başarıya, duruma ya da niteliğe karşı duyduğu arzu ve rahatsızlık hissidir. Kıskanç kişi, başkasının sahip olduğu şeylere kendisinin de sahip olmasını ister. Ancak bu his, fesatlık kadar yıkıcı değildir; genellikle kişinin kendisinde eksik gördüğü bir durumu telafi etme isteği taşır.

Kıskançlık daha çok içte yaşanan bir duygudur ve her zaman dışa yansımaz.

Mesela bir kişi, arkadaşının maddi durumunu kıskanabilir ve aynı seviyede olmak için daha çok çalışmak ya da farklı bir yol izlemek isteyebilir.

Kıskançlık, çoğunlukla sadece bir rahatsızlık ya da üzüntü ile sınırlıdır ve başkalarına zarar verme amacı taşımaz.

Özetlersek:

- Fesatlık, başkasının sahip olduğu şeylere zarar verme, onu o başarıdan mahrum etme isteği vardır. Kıskançlık, genellikle başkasının sahip olduklarına zarar vermek istemez, sadece o şeylere sahip olmayı arzulama durumu vardır.

- Fesatlık daha yıkıcı, yoğun ve kötü niyet içeren bir duygudur. Başkalarının mutsuzluğundan haz duyma eğilimi vardır. Kıskançlık, daha hafif, içsel bir rahatsızlık hissi olup, kişiyi motive edebilir ya da içsel sıkıntıya yol açabilir.

- Fesatlık, kişinin fesat duygusunu dışa vurabilir ve başkalarına zarar vermek için eyleme geçebilir. Kıskançlık, genellikle duygusal bir durum olarak kalır, zarar verici davranışa dönüşmeyebilir.

Müslümanlar, bu tür duygulardan uzak durup, birbirlerine yardım eden, iyilik yapan kimselerdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet