Faili meçhul cinayet nasıl çözüldü?

- Kuran’da faili meçhul bir cinayetin çözüldüğü anlatılıyormuş, böyle bir şey var mı, nasıl olmuş?

Değerli kardeşimiz,

Bakara suresinde geçen konuyla ilgili ayetlerin mealleri şöyledir:

67. Bir zaman Musa kavmine, “Allah size bir inek kesmenizi emrediyor.” demiş; onlar da “Bizimle alay mı ediyorsun?” demişlerdi. Musa, “Cahillerden olmaktan Allah’a sığınırım!” dedi.

68. “Bizim adımıza Rabbine dua et de onun nasıl olduğunu bize açıklasın.” dediler. Musa dedi ki: “Allah şöyle buyuruyor: ‘O, yaşlı da değil düve de değil; ikisinin arası bir inek olacak.’ Haydi, size emredileni yapın.”

69. “Bizim için Rabbine dua et de renginin nasıl olacağını bize açıklasın.” dediler. Musa, “O buyuruyor ki, rengi parlak sarı, bakanların içini açan bir inek olacak” dedi.

70. Yine, “Bizim için Rabbine dua et de onun nasıl bir şey olduğunu bize iyice açıklasın; çünkü bu sığır bize ayırt edilemez geldi; inşallah doğrusunu buluruz.” dediler.

71. Musa, “Rabbim şöyle buyuruyor, dedi: O, henüz boyunduruk altına alınıp yer sürmemiş, ekin sulamamış, serbest dolaşan ve alacası bulunmayan bir inektir.” “İşte şimdi doğrusunu anlattın.” dediler ve ineği (bulup) kestiler, ama az daha (bunu) yapmayacaklardı.

72. Hani siz bir adam öldürmüştünüz de bu hususta birbirinize düşmüştünüz. Hâlbuki Allah sakladığınızı ortaya çıkaracaktı.

73. Sonra “(kesilen ineğin) bir parçasıyla ölüye vurun.” dedik. Böylece Allah ölüleri diriltir ve düşünesiniz diye size ayetlerini gösterir.

Bu ayetlerde İsrail tarihine ilişkin olaylardan bir sahne anlatılmaktadır. Burada, Hz. Peygamber (asm) dönemindeki Yahudilerce bilindiği için (bk. Tesniye, 21/1-9), söz konusu ineğin kesilmesini gerektiren olayın ayrıntısı hakkında bilgi verilmemiş, sadece 72. ayette bir adam öldürme olayından söz edilmiştir.

Hz. Peygamber Efendimiz (asm) dönemindeki Yahudiler, bu olay hakkında malumat sahibi idiler. Bazı sahabîler de onlardan edindikleri bilgilerle olayın teferruatı hakkında açıklamalar yapmışlardır.

Abdullah b. Abbas, Ubeyde b. Samit, Ebü’l-Aliye gibi sahabîler ve diğer bazı ilk dönem müfessirlerinin verdiği birbirine yakın bilgilere göre hayli zengin ve yaşlı bir Yahudi, mirasına ve kan bedeline göz diken yeğeni tarafından öldürülüp bir yere atılmış, cinayet bir masumun üstüne yıkılmak istenmişti.

Katilin bulunamaması yüzünden toplumda neredeyse silahlı mücadeleye kadar varacak bir gerginlik doğdu ve olay Musa’ya bildirilerek kendisinden bir çözüm bulması istendi. O da Allah’tan aldığı vahye uygun olarak bir inek kesmelerini ve bunun bir parçasıyla maktulün cesedine vurmalarını emretti.

Denilenin yapılması üzerine maktul dirilmiş ve kendisini öldürenin kimliğini açıklayıp faili meçhul cinayet çözülmüş, ardından tekrar vefat etmiştir. (bk. Taberî, Razi,  ilgili ayetlerin tefsiri)

Böylece bir mucize olarak ölünün dirilmesiyle bir yandan adalet yerini bulup ihtilaf ortadan kalkarken bir yandan da yüce Allah’ın ölüleri diriltmeye muktedir olduğu gösterilmişti.

67. ayette kendilerine bir inek kesmeleri emredildiğinde İsrailoğullarının, “Bizimle alay mı ediyorsun?” diyerek hayret ettikleri bildiriliyor. Muhtemelen bu, onların sığıra bir kutsallık atfetmelerinden ve onu kesmek istememelerinden ileri geliyordu.

Bilindiği gibi İsrailoğulları uzun yıllar Mısır’da kalmışlardı. Mısır kültüründe sığıra kutsallık atfedilmekteydi. Öyle anlaşılıyor ki onlar da Mısır’daki bu batıl inançtan etkilenmişlerdi. Nitekim Hz. Musa Sîna dağında bulunduğu sırada da kavmi Samirî’nin yaptığı altın buzağı heykeline tapmaya kalkışmışlardı. (bk. Bakara 2/51, 54; Araf 7/152; Tâhâ 20/85-96)

Konumuz olan yetlerde, İsrailoğullarının, kesmeleri gereken sığır hakkında bir sürü sorular sormaları onu kesmek istememelerinden kaynaklanıyordu. Nitekim 71. ayetin sonunda “Az daha yapmayacaklardı.” şeklindeki açıklama da istemeye istemeye kestiklerini göstermektedir.

Tevhid dininde Allah’tan başka hiçbir şeye tapmak mümkün değildir. Bu sebeple Allah onlardan bir inek kesmelerini istemekle dolaylı olarak onun kutsal olduğu inancını da yıkmak istemiştir (Detay için bk. Razi, ilgili yer)

Özetle, Bakara kıssasından çıkarılabilecek derslerin en önemlilerinden biri, tüm insanları ilgilendiren, ölülerin yeniden dirileceği gerçeğidir. Allah İsrailoğullarına kurban edilen hayvanın bir parçasını maktulün dirilmesine vesile kılarak hem yaratma kudretini hem tanrılaştırıp kutsallaştırdıkları ineğin ilah olmaya layık olmadığını göstermiştir.

Allah Teala: “Biz ölüye ineğin bir parçasıyla vurun dedik onlar da ölüye ineğin parçasıyla vurdular, böylece ölü dirildi.” buyurarak Beni İsrail’in gözünün önünde faili meçhul bir cinayetin katilini açığa çıkarmak için ölünün yeniden dirilip katilini haber vermesini murad etmiştir.

Bu şekilde katil bulunarak hem bütün toplum töhmet altında kalmaktan kurtulmuş hem de inanan inanmayan herkese Allah yeniden diriltme kudretini göstermiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet