Devletin faizi ile birlikte verdiği yolluk harcırahını almam caiz midir?

Şu an 5538 sayılı kanun ile daha önce naklen atanıp harcırah alamayanların harcırahları yasal faizi ile ödeniyor. Ben de 2004 yılında Batman ilinden Afyonkarahisar iline naklen atandım ve o dönemde yolluk alamadım. Şu an o dönem alacağım yolluğu ve iki senelik faizini geri ödüyorlar. 1. Bu paranın faizi haram mıdır? 2. Eğer haram ise, bu faizi kitap alarak kullanabilir miyim? 3. Yine bu parayı ihtiyaç sahiplerine verebilir miyim?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Bu paranın iki yıllık enflasyon farkını alabilirsiniz. Ana paranın dışındaki kalan faiz parasını ise muhtaç olanlara verebilirsiniz. Enflasyon farkı dışındaki kalan faiz parasını kitap almak da dahil hiçbir şekilde kullanmanız caiz olmaz.

İslam âlimleri bu mevzuda iki görüşe sahipler. Bir kısmı, haram mal alınmaz, alınsa bile yenmez, diyorlar. Bunlara göre, haramı almaktansa denize, yahut ateşe atmak daha tehlikesizdir. Bilhassa zühd ve takva mesleğinde giden bu zatlardan biri olan Fudayl Hazretleri, eline geçen dirhemlerin haram olduğunu anlayınca, taşların arasına doğru fırlatmış, "Ben haram malı elimde tutmak istemem." diyerek hiçbir suretle istifadeye layık görmemiştir.

Ancak başta İmam-ı Gazali, bazı âlimler de sahibi bilinmeyen haramı bir fakire vermeyi daha uygun bulmuş; denize, ateşe atmakta hiçbir fayda olmadığına, halbuki muhtaca vermekte mutlak faydaların olduğuna dikkati çekmişler. Gazali Kuddise sirruhu bu mevzuda İhya'sında deliller de serdetmiş, Resul-i Ekrem Efendimiz'in kendisine ikram edilen koyun etinin haramdan kazanıldığını anlayınca, hemen geri çekilip, fakirlere gönderttiğini, ayrıca Bizans'ın İranlılara karşı harbi kazanacağı konusunda bahse giren Hazreti Ebu Bekir'in dediği çıkınca, aldığı develeri de fakirlere verdiğini misal olarak zikretmiştir. Bunlar haramdı, ama fakirlere göndermekte mahzur görülmemiştir.

Demek ki, haram mal yenmez, ama menfaatı şahsından uzak, fakirlere verilir. Bundan sevap da beklenmez, sadece mesuliyetinden kurtulma esas alınır.

Faiz para içinde söylenecek hüküm bundan başkası değildir. Faizli kuruma para yatırmamalı, yardımcı ve destek olma mahiyetini arzeden bir yakınlıkta bulunmamalıdır. Ancak mecburen böyle durumda kalınırsa alınan faiz, menfaatı şahsından uzak bir yere verilmeli; kitap alıp dağıtmak, yahut gıda maddesi dışındaki ihtiyaçlara verip muhtaca intikal ettirmek gibi bir çare düşünülmelidir. denize, ateşe atmak faydalı ve makul bir yol değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet