Çay, fındık ve pancar gibi ürünlerden zekat vermek gerekir mi?

- Tarlanın tapulu veya tapusuz olması hükmü değiştirir mi?
- Zekat vermek için bir nisap miktarı var mı, varsa ne kadardır, ölçü nedir?
- Ürünlerden onda bir mi yoksa yirmide bir mi zekat verilecek?
- Geçmiş yılların zekatı verilmediyse kaza edilmeli mi?
- İki ayrı ürün azar azar olmuşsa ikisi toplamı nisaba ulaşırsa nasıl zekat verilir?

Değerli kardeşimiz,

Tercih edilen görüşe göre, her türlü toprak mahsulleri ile meyveler için zekât / öşür vermek gerekir. (Kâsânî, Bedâî’, II, 53)

Dolayısıyla bir kimseye ait olan yerden çay, fındık ve pancar gibi zirai mahsul olarak her ne çıkarsa, nisab (zekat yükümlüsü olabilmek için gerekli görülen miktar) doldurunca, ondan zekat vermek gerekir.

Tarlanın tapulu, vergiye tabi olup olmaması hükmü değiştirmez.

Demek ki, Hz. Peygamber (asm) zamanında, onun yaşadığı bölgede bulunmayan ve bu sebeple ismi zikredilmeyen zirai ürünlerden de zekat verilecektir.

Ebû Hanîfe'ye göre, tarım ürünlerinde nisap cereyan etmez. Topraktan insan emeği ile yetişip çıkan buğday, arpa, pirinç, darı, karpuz, patlıcan, şeker kamışı, çay, fındık, pancar gibi öşür arazisi ürünlerine, az olsun çok olsun, öşür adıyla zekât gerekir.

Ancak diğer alimlere göre ise, toprak mahsulleri nisap miktarına ulaşırsa öşür gerekir, nisap miktarına ulaşmazsa öşür farz olmaz.

Bu ürünlerde nisap şöyle hesap edilir:

Buğdaydan nisap miktarı olan 652 kilonun para olarak karşılığı bulunur. Çay, fındık, pancar gibi ürünün de çıkan miktarının para olarak karşılığı bulunur. Eğer bu iki karşılık eşit ise veya çıkan ürünün para olarak değeri, buğday nisabının değerinden fazla ise bu üründen zekat verilir.

Ürün yağmur suyu ile sulanıyorsa onda biri; su taşınarak, tutularak, motorla çıkarılarak... sulanıyorsa yirmide biri zekat olarak verilecektir.

Geçmiş yıllarda verilmemiş zekatlar sonradan verilebilir, verilmelidir.

İki ürünün para olarak toplamı, buğdayın nisap miktarının para olarak değerine ulaşırsa her birinden, yukarıdaki ölçü ve kurallara göre zekat ödenecektir. Her ürünün teker teker nisaba ulaşması şart değildir.

Tarım ürününün zekatı verildikten sonra kalanı satılır ve paraya çevrilirse, o yıl paradan ve ticari eşyadan ödenecek zekat matrahına bu para (ürün parasını) katılmaz; yani bir maldan, bir yılda iki kere zekat ödenmez. Sonraki yıllarda o para yine kişinin elinde duruyorsa veya diğer paralara katılarak elinde kalmışsa, o zaman (sonraki yıllarda) kırkta bir olarak zekat verilecektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet