Cariyelere "sağ elin mülkü" denmesinin sebebi nedir?

- Cariye satın alırken sağ elle muayene edilmesi ne muayenesidir ve ne içindir?..

Değerli kardeşimiz,

"Sağ elin mülkü" diye belirttiğiniz sözcük, Arapça'da bir kavram olarak kullanılır. İster cariye ister köle olsun, kölelik statüsündeki olan kimselerin efendisine olan aidiyetinin ifade etmek üzere: “Mülkü’l-Yemin” kavramı kullanılır.

Aslında bu deyim, Kur’an’dan alınmıştır. Örneğin: Müminun suresinin 6. ayetinde cariyeler için “Ev ma meleket eymanüküm = Sağlarınızın / sağ ellerinizin sahip olduğu” ifadesi kullanılmıştır. Nur suresinin 31. ayetinde ise, köleler için “Ev ma meleket eymanuhünne = kadınların sağ ellerinin sahip olduğu..." ifadesine yer verilmiştir.

Bu sebeple, “Mülkü’l-Yemin” kavramı için yapılan “sağ ellerin sahip olduğu” şeklindeki tercüme de tam doğru değildir. Çünkü, bu tercüme terkipteki iki Arapça kelimenin sözlük anlamlarına göre yapılmıştır. Halbuki, bu bir ıstılahtır / deyimdir / kavramdır; tercümesi de ona göre yapılmalıdır. Nitekim meallerde genellikle bu deyim yerine göre “cariye”, yerine göre de “köle” olarak tercüme edilmiştir.

Sağ el tabiri her iki el için de kullanılır. Sağ el -insanlar arasında- daha kuvvetli ve daha şerefli kabul edildiği için, insanın bir şeye sahip olduğu ifade edilirken, Arapça’da genellikle “sağ el” tabiri kullanılır. Onun için köle-cariye için bu ifadeyi “sağ elin/ellerin...” yerine “elin/ellerin sahip olduğu” veya “ellerinin altında bulunalar” şeklinde ifade edilmesi daha uygundur.

İlgili ayetin bir meali şöyledir:

“Onlar mahrem yerlerini günahlardan korurlar. Yalnız eşleri ve cariyeleri ile ilişki kurarlar. Çünkü bunu yapanlar ayıplanamazlar.” (Müminun, 23/5-6);

“... ellerinin altında bulunanlar (köleler).” (Nur, 24/31)

Elamlılı Hmadi Yazır’ın meali şöyledir: “Ancak, eşleri ve sahibi bulundukları cariyelerine karşı durumları başka; çünkü bunlarla ilişkileri yüzünden kınanmazlar.” (Müminun, 23/5-6)

Süleyman Ateş’in meali: “... yahut ellerinin altında bulunan(köle)lerine.” (Nur, 24/31)

Diyanet meali: “Ancak eşleri ve ellerinin sahip olduğu (câriyeleri) hariç.” (Müminun, 23/:6);

“...ellerinin altında bulunanlar (köleleri).” (Nur, 24/31)

Özetlersek: “Mülkü’l-yemin” Kur’an’dan istihraç edilen bir ıstılahtır. Özellikle köle ve cariyelerin sahiplerine olan aidiyetlerini, efendi / hanımefendilerinin onlara olan malikiyetlerini ifade eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet