Çalışmalarıma nasıl daha iyi odaklanabilirim?

- Kısa bir süre önce liseye başladım elhamdülillah. Okul yılının başında derslerime gerçekten çok iyi çalışıyordum ve inanılmaz notlar alıyordum. Şimdi okul yılının başından bu yana biraz zaman geçtikçe, çalışmaya olan ilgimi kaybetmeye başladım, çalışıyorum ama bir sınavdan / sınavdan bir gün önce gibi. Bu durum test puanlarımı düşürdü ve bu da beni gerçekten endişelendirdi. Hâlâ çok düşük puan almıyorum ama almak istediğim şey bu değil. Eskisi gibi çalışıyor olsaydım gerçekten iyi puanlar alırdım.
- Günde 5 vakit namaz kılıyorum ve İslam'a uymak için elimden geleni yapıyorum ve her gün daha iyi bir Müslüman olmaya çalışıyorum. Hâlâ dua ediyorum, Kur'an okuyorum ve her gün Allah'ı zikrediyorum.
- Ama iş ders çalışmaya ve okul ödevlerime gelince kendimi biraz bırakıyorum. Okul ödevlerimi yapmak yerine, yolumdan sapmaya ve başka bir şey yapmaya başlıyorum. Ve kendime sürekli "Yarın çalışacağım" diyorum ama olmuyor, son güne kadar erteliyorum.
- Bu konuda hiç mutlu değilim. İslam'da bunun üstesinden gelmeme yardımcı olacak bir şey var mı?
- Bu beni gerçekten çok etkiliyor, çünkü bu konuda çok üzgünüm. Daha fazla odaklanmak ve derslerime odaklanmaktan uzak durmak için neler yapabileceğime dair herhangi bir ipucu almak isterim.

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle dini hassasiyetiniz için sizi tebrik ederiz. İnşallah, ibadetleri düzenli yapmak ve Allah’ın yasaklarından kaçınmak konusunda göstermiş olduğunuz irade, daha da güçlendikçe diğer konularda da kendinizi disipline edeceksiniz.

Odaklanamama ve erteleme sorunu, günümüz insanının en çok rahatsız olduğu konulardan biridir. Hiçbir varlığın görev ve sorumluluğunu ertelemediği bu âlemde, insan kendi görev ve sorumluluklarını erteleyebilen tek varlıktır.

Erteleme oranı farklı olmakla beraber hemen hemen bütün bireylerin günlük hayatta sergilediği bir davranıştır. Çünkü kişilerin beyni, bir günde dışarıda binlerce uyarana maruz kalıyor. Bunun yanında akıllı telefonlarla sürekli sosyal medyada gezindiği, TV izlerken aynı şekilde sık sık kanal değiştirdiği için beyin artık bir noktada kalamıyor. Bir makale okumak, bir kitaptan birkaç sayfa okumak beyne zor geliyor.

Bunların yanında günümüzde  çeşitli siyasal, sosyal ve ekonomik nedenlerden dolayı stres, depresyon ve anksiyete bozuklukları artmıştır. Bunlar da öğrencilerde geleceğe yönelik kaygıları daha da artırmaktadır. Sizin gibi öğrenciler işte bu noktada bir kısır döngü içinde hapsoluyorlar. Can sıkıntısı ve kaygıdan dolayı ders çalışamıyor, ders çalışamayınca daha çok kaygılanıyor, kaygılanınca sosyal medyaya veya eğlencelere kaçıyor.

Buraya kadar anlatılanlardan aslında sorunuzun cevabı da anlaşılıyor.

Erteleme davranışında bulunma; içerisinde duyuşsal, bilişsel ve davranışsal kısımları ihtiva eden karmaşık bir süreçtir.

Derslerinize Değer Verin

Eğer bir davranış varsa, o davranışı doğuran bir düşünce veya duygu vardır. Yani düşünce ve duygular davranışa kaynaklık eder. Sizin de odaklanamama, erteleme davranışınızın altında bilinçli veya bilinçsiz olarak okula ve derslere vermiş olduğunuz anlam yatıyor olabilir.

Psikoloji bilimi der ki, bir öğrenci, okula, derslere eğitime verdiği önem kadar veya bunları başarıp başaramayacağına olan inancı kadar derslerine odaklanır.

Siz de bu konudaki düşüncelerinizi yeniden gözden geçirin. Gerçekten derslerle, okulla ilgili bilinçaltınızda bazı korkular, endişeler, yetersizlikler var mı yok mu? Eğitime olan inancınızı güçlendirin, kendinize olan güveninizi tazeleyip yeniden içten gelen bir motivasyonla derslere sarılın.

Bu çerçevede şu andaki hayatınızdaki önceliklerinizi tekrar gözden geçirin, derslerinizin kaçıncı sırada olduğunu düşünün. Eğer okulu bitirmek ve iyi bir üniversiteye gitmek sizin için önemli ise, derslerinizi birinci önceliğiniz olarak kafanıza yazın ve bunu her zaman uygulayın. 

Sosyal Medyaya Sınır Getirin

Sizin beyninizi meşgul eden, odaklanmanızı engelleyen ana neden olan sosyal medyaya mutlaka bir sınır getirin. Zihninizi ne kadar gereksiz şeylere meşgul ederseniz, ne kadar az uyarıcıya maruz kalırsanız o kadar açık bir zihne sahip olursunuz.

Sosyal medyayı bir anda kesemezsiniz, aslında kesmeyin de. Ama sosyal medyada olduğunuz zamanı aşama aşama sınırlayın. Bunu da derslerinizi, ödevlerinizi yaptıktan sonraya bırakarak bir ödül gibi düşünün. Yani “ders çalışır, ödevini bitirirsen sosyal medyaya girebilirsin” deyin kendinize.

Canınızı Sıkan Şeyi Bulun

Odaklanamamanın bir nedeni de can sıkıntısıdır. Kişiler can sıkıntısından kaçmak için gereksiz, basit ve onları yormayacak şeylerle meşgul olurlar.

Can sıkıntınızın nedenini bulup, onu ortadan kaldırırsanız derslerinize daha çok zaman ayırabileceksiniz.

Elinizden Geleni Yapın

Mükemmeliyetçi bir kişiliğiniz varsa, bu da erteleme davranışına neden olabilir. Bunun için başarınızı yüksek nota bağlamayın, elinizden geleni yapıp sonucunu kadere bırakın.

İdealiniz Olsun

İdealist olup, kendinize sizi ileride mutlu edecek hedefler koyun. İdealist insan küçük şeylere takılmaz. Kendisine ve geleceğine inanan, ileride güzel imkânlara kavuşacağını düşünen insana şimdiki zahmetler ağır gelemez.

Düzenli yürüyüş yapın

Erteleme sorunu yaşayanların bir diğer temel sıkıntısı motivasyon eksikliğidir. Oksijen, temiz hava, hareket zihninize ve bedeninize enerji verecektir. Bu da sizin motivasyonunuzu güçlendirecektir. Onun için yapacağınız işe başlamadan önce biraz yürüyüş yapın.

Meşgul Olunmayacak Zamanı Seçin

Başkalarının sizi meşgul etmeyeceği zamanlar seçin. Yani ortamı öyle düzenleyin ki o şeyi yapmaya başladığınızda aileniz ya da arkadaşlarınızdan hiç kimse sizi yaptığınız işten kaldırabilecek şekilde temas kuramasın.

Ayrıca planladığınız iş, bitinceye kadar telefonunuzun sesini kısın, maillerinize bakmayın, sosyal medyaya girmeyin.

Kendiniz İçin En Verimli Zamanınızı Bulun

Herkesin en verimli olduğu saatler farklıdır. Siz de gün içinde en verimli olduğunuz zamanı tespit edin ve işleri olabildiği kadar o zaman diliminde yapmaya gayret edin.

Ödevlerinizi Bölümlere Ayırın

Ödevleriniz çok ise ve gözünüze çok büyük geliyorsa, bölümlere ayırın. Her ödev birden çok alt parçaya bölünebilir. Bu sayede yapılması gereken şey aşmanız gereken kocaman bir dağ gibi değil, ufak şirin tepeler hâline gelecektir.

En Kolayları Önce Hâlledin.

Ödevlerinizi böldükten sonra 10 dakika veya daha kısa sürede yapılabilecek olanlar varsa işe onlarla başlayın. Onları yapa yapa aslında ne kadar çok şey yapabildiğinizi fark edeceksiniz. Bu da motivasyonunuzu artıracaktır.

Az da Olsa Mutlaka Çalışın.

Bazen odaklanamıyorum, diyerek bütün bütün ders çalışma bırakıldığı zaman, yeniden başlamak zor gelebilir. Çalışmanın az da olsa süreklilik arz etmesi lazım. Unutmayın biraz hareket etmekte olan bir arabayı itmek tamamıyla durmuş olan arabayı itmekten daha kolaydır.

Kısa Aralar Verin

Çalışmanıza kısa kısa ara verin. Örneğin 25 dakika çalışın ve 3 dakikalık kısa molalar verin ki beyniniz rahatlasın.

Kendinizi Takdir Edin ve Hediyeler Verin

Başlamadan önce ufak parçalar belirleyin ve her parçayı geçtiğinizde gidin ufak bir şey yiyin. Kendi kendinizi tebrik edin ve Allah’a şükredin. Ertelemediğiniz ve o gün yaptığınız için kendinize güzel şeyler söyleyin, Allah’a hamdedin...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet