Aşırı üşengeçlik için ne yapabiliriz?

Değerli kardeşimiz,

Aşırı üşengeçlik, yani motivasyon eksikliği ya da erteleme eğilimi, çoğu insanın dönem dönem yaşadığı bir durumdur. Ancak bu durum sürekli hale gelirse, günlük işlevselliği ve hayat kalitenizi etkileyebilir. Bu durumu aşmak için şu adımlar yardımcı olabilir:

Nedenlerini Anlamaya Çalışın

Bu gibi durumlarda neler yapmanız gerektiğini düşünmeden önce olayın nedenlerini iyi anlamanız gerekir. Çünkü üşengenlik gibi motivasyon eksikliği bir sonuçtur, onu besleyen şeyi yok etmeden sonucu da değiştirmek mümkün değildir.

Üşengeçliğin arkasında genellikle şu nedenler olabilir:

- Tükenmişlik veya yorgunluk,
- Mükemmeliyetçilik: “Tam yapamayacaksam hiç yapmayayım” düşüncesi.
- Anksiyete veya depresyon,
- Motivasyon eksikliği: “Neden yapayım?” sorusuna net bir cevap bulamamak.
- Hedeflerin belirsizliği.

Sizi üşengenliğe sevk eden şeyin bu nedenlerden hangisi olduğunu anlayıp ona göre adım atabilirsiniz. Mesela, tükenmişlik ve yorgunluk varsa, bir süreliğine dinlenebilir veya hoşunuza giden bir etkinlikle uğraşabilirsiniz. Bu çerçevede tabiata çıkmak ve tefekkür etmek, Allah’ın mucize sanat eserlerini izlemek, izlerken de hayret ve muhabbetini ifade eden “Sübhanallah, Allahu ekber” demek sizi dinlendirecektir.

Küçük Adımlarla Başlayın

Günlük veya haftalık program yaparken ilk önce küçük adımlarla başlayın. Çünkü beyin, büyük işleri görünce erteleme eğilimine girer.

Bu çerçevede size tavsiyemiz, "bir işi sadece 2 dakika yapma"yı hedefle.

Örneğin: "Sadece kitaplığı silip bırakacağım." Veya “Sadece bir sayfa okuyup bırakacağım.” veya sadece “15 dakika yürüyeceğim.” veya “Her gün sadece birkaç ayet okuyacağım.” gibi.

Böyle yaparsanız, başladıktan sonra devam etme ihtimaliniz yüksek olur. Bu "başlama enerjisi" kritiktir.

Rutin ve Planlama Oluştur

Yapacağın işleri rutin bir plan çerçevesinde yaparsanız daha kolay alışırsınız. Mesela;

Her gün aynı saatlerde uyanın, yemekleriniz aynı saatlerde yiyin, öğrenci iseniz aynı saatlerde masaya oturun.

Böyle davranmak ve çalışmak beyne güven verir.

Bunun yanında yapılacaklar işlerin listesini küçük, ulaşılabilir hedeflere bölün. Mesela, “5 dakikalık yürüyüş” gibi. Eğer ders çalışıyorsanız 25 dakika odaklanın, 5 dakika ara verin.

Dikkat Dağıtıcıları Azaltın

Odaklanmanıza engel olacak şeyleri odanızdan veya masanızdan uzak tutun.

Mesela telefonunuzu başka odaya bırakın, sosyal medya uygulamalarınızı zamanlayıcıyla sınırlayın, ortamını iyice sadeleştirin

Kendinizi Ödüllendirin

Küçük başarılar sonrası keyifli bir şeyle kendinizi ödüllendirin, çay içmek, sevdiğin bir videoyu izlemek gibi. Çünkü beyne "çaba = ödül" ilişkisini öğretmek motivasyonu artırır.

Unutmayınız hayatta kalma amacınız ne kadar büyük olursa hayata bağlılığınız da o kadar güçlü olur. Bundan dolayı hayat amacınızı yeniden gözden geçirin.

Bu çerçevede Peygamber Efendimizin (asm) şu hadisi rehberiniz olsun:

Hiç ölmeyecek gibi dünyanız, yarın ölecekmiş gibi ahiretiniz için çalışın! (Câmiu’s-Sagîr, II, 12, Hadis No: 1201)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet