Eksiklikten nasıl kurtulacağım?

- Yıllardır bir türlü tembellikten kurtulamadım. Çalışıyorum ama eski alimler gibi saatler boyu çalışabilmek, o iradede olabilmek istiyorum ama bir türlü başaramıyorum.
- Hasta falan değilim, bildiğim hastalığım yok. Çalışabilirim ama yapamıyorum. Yemeği haddinden fazla yiyorum. Uykuyu haddinden fazla uyuyorum.
- Nasıl bu durumdan kurtulacağım?
- Sınavımı bile kazanamadım, vakitlerimi israf ediyorum. Lütfen bana yardım edin.

Değerli kardeşimiz,

Sizin de belirttiğiniz gibi tembellik bir hastalık veya motivasyon eksikliği değildir.

Uzun yıllar devam etmesine ve değişmemesine bakılırsa biraz sizin kendi benlik algınızla ilgili gibi gözüküyor. Çünkü psikoloji bilimi sizin tanımını yaptığınız çerçevede bir tembelliği; onaylanma eksikliği, disiplin eksikliği, özgüven eksikliği, etkinlik veya aktivite eksikliği, inanç ve ilgi eksikliği gibi durumlardan kaynaklandığı görüşündedir.

Bu çerçevede;

Öncelikle bir dahiliye uzmanına muayene olmanızda fayda var. Çünkü anemi, tiroit bezlerinin az çalışması vb. gibi rahatsızlıklar da sözünü ettiğiniz tembelliğe neden olabilir.

- Eğer dahiliye uzmanı, fizyolojik bir rahatsızlığınızın olmadığını söylerse, size tavsiyemiz dini bütün bir ruh hekimine başvurmanızda fayda vardır. Çünkü depresyon, abuli, yani irade yitimi, belirli bir işi başlatma ya da tamamlama konusunda yaşanan gecikme, rahatsızlıkları vb. de benzer sıkıntılara kaynaklık edebilirler.

Ancak her iki durum için de alanında uzman kişilerle görüşmeden ne kendinize ne de başkasına herhangi bir teşhis koymaktan kaçının.

Eğer, ruh hekimi herhangi ruhsal bir sorununuz olmadığını belirtirse, o zaman size şunları tavsiye edebiliriz.

- Başarabileceğiniz küçük hedefler koyun. Yani atomik alışkanlıklar belirleyin.

Bilim insanları her gün sadece %1 gelişmenin gücünden bahsediyor. İster daha hareketli olmak için gününüzde beş dakika ayırmak gibi bir dizi küçük alışkanlık değişikliği olsun isterse de korkuların üstesinden gelmek gibi daha kapsamlı bir süreç, her gün attığın küçük adımlar büyük değişimlerin habercisi olacaktır.

Bunun için bir günlük, bir haftalık, bir aylık, bir yıllık ve 5-10 yıllık hedefleriniz olsun. Bu hedeflerin gerçekçi olmasına, size ve yeteneklerinize uygun olmasına dikkat edin. Mesela “bugün on sayfa kitap okuyacağım, otuz dakika yürüyüş yapacağım, iki hadis ezberlemeliyim, bir-iki sayfa Kuran okuyacağım,” gibi.

Bu basit ve kısa süreli hedeflerinizi gerçekleştirmek size zor gelmeyecektir. Bunları bir süre devam ettirin, daha sonra aşama aşama bunları artırın.

Bu şekilde devam ederseniz hem benlik saygınız artar hem de özgüveniniz. Çünkü özgüven ve benlik saygısı, “ben iyiyim, ben başarırım, ben zekiyim” demekle değil de az da olsa bir şeyler başarmak suretiyle gelişir.

Bunun başka yolu yoktur. Bir düşünürün bu çerçevede söylediği aşağıdaki sözlerini sık sık aklınızdan geçirin:

“Bir düşünce ekersin, bir eylem biçersin. Bir eylem ekersin, alışkanlık biçersin. Bir alışkanlık ekersin, karakter biçersin. Bir karakter ekersin, kaderini biçersin.” İşte değişimin ve özgüvenin sırrı burada. (Robin S. Sharma)

- Bu çerçevede Kuran ve hadislerle tembellik ve bunun karşıtı olan gayretli olmak, aktif olmak üzerine geçen sözleri sık sık hatırlayın. İlgili ayet ve hadisleri odanızın duvarına asın ve her sabah uyandığınızda okuyun.

- Duygularınızı kontrol etme ve yönetme pratiği yapın.

Birçok kötü alışkanlığın altında can sıkıntısı, isteksizlik vb. gibi duygular yatmaktadır. Bu duyguları yönetemeyenler onlardan kaçmak için sosyal medyaya, yemeğe, uykuya, eğlenceye kaçarak onlardan kurtulmak isterler. Oysaki sadece bir süreliğine o kötü duygularını bastırmış olurlar. Bunun önüne geçmek için, duygusal zekânızı aktive ederek duygularınızın farkına varın ve onları yönetmeye, sınırlamaya ve kontrol etme pratiği yapın.

- Her gün düzenli olarak fiziksel aktivite yapın.

Yürüyüş yapma, kısa koşular, bisiklet sürme, top oynama gibi sızı sıkmayan etkinliklerle hareket gücünüzü aktive edin. Evde otururken bile, bir masa tenisi raketi ile top sektirin, duvara karşı top oynayın, şınav, mekik gibi hareketleri yapın. Kısa süreli olarak başlayın, ama kesmeden devam edin.

Kilo sorununuz varsa, zayıflamaya gayret gösterin. Çünkü aşırı kilo da uyuşukluğa, uykuya ve zihni tembelliğe neden olabilir.

- Size ve değerlerinize uygun çalışan bir kuruluş, vakıf, dernek, dershane ve medrese gibi yerlere giderek orada gönüllü olarak çalışın, görev üstlenin, sorumluluk alın.

Yapabileceğiniz sorumluluk ve görevler sizi zorlasa aktivitenizi artıracaktır.

Bu sıkıntıdan kurtulmanız için Allah’a bol bol dua edin. Peygamber (asm) Efendimiz de namazlarının sonunda el açıp çeşitli kötü, yanlış, zararlı ve istenmeyen şeylerden Allah'a sığınırdı. Bunlardan biri de tembelliktir.

"Ya Rabbi, tembellikten sana sığınırım." derdi. (Buhari, Cihad, 25, 74)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet