Dijital alemde helal dairesi keyfe kafi mi?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle sizi tebrik etmek istiyoruz, çünkü bu kadar detaylı bir şekilde düşünmeniz, kendinizi sorgulamanız ve helal-haram hassasiyetiyle yaşamaya çalışmanız çok kıymetli bir şey. Bu, herkesin başarabildiği bir şey değil.

İslam sadece ibadetlerden ibaret değil, insanın iç dünyasına, duygularına, eğlencesine de hitap eden bir din. Ve sizin bu şekilde bir çıkış yolu aramanız, Allah’a yakınlaşma isteğinin bir göstergesi. Bunu sakın küçümsemeyin.

Herkesin Helal Dairesinde Keyif Aldığı Şeyler Fraklıdır

"Helal dairesi keyfe kâfidir." sözü doğru ama bu söz herkesin helal dairede aynı şeyden keyif alacağı anlamına gelmiyor. Bazı insanların mizacı, ilgisi daha farklı şeylere kayabilir ve bu tamamen normaldir.

Ama demek ki, sizin mizacınıza ve ilgi alanınıza uygun helal alternatifleri henüz karşınıza çıkmamış olabilir. Yani “Helal dairede bana hitap eden bir şey yok.” demek, “Hiçbir şey yok.” anlamına gelmiyor. Belki de biraz daha farklı bakış açılarıyla yeni şeyler keşfetmeniz gerekiyor.

Bunun dışında size keyif vermediğini söylediğiniz birçok sosyal, sportif ve kültürel aktivite, aslında insanların büyük çoğunluğuna keyif veren şeylerdir. Ancak siz, muhtemelen sadece saydığınız oyunlara bağımlı olduğunuz için başka helal şeylerden artık keyif almıyor olabilirsiniz. Bu oyunlar bir süre ara verseniz, muhtemelen bağımlılık duygunuz da azalacaktır.

Oyunların Hepsi Haram Değil

Şiddet içeren, zaman öldüren veya bağımlılık yapan oyunlar için bazı alimler "mekruh" der, bazıları "harama yakın", bazıları da "haram" der. Ama bu hüküm genelde şu faktörlere göre değişir:

- Oyun sizi namazdan, farzlardan, sorumluluklardan alıkoyuyor mu?
- Oyun sizi mutsuz, asosyal, bağımlı biri hâline getiriyor mu?
- Veya oyun sizi kumar, cinsellik, kul hakkı gibi açık günahlara sürüklüyor mu?

Eğer bunlardan uzak durup dengeli şekilde oynuyorsanız, bazı alimler bu durumda mutlak haram hükmü vermez. Hatta bazıları bu tarz oyunları "mubah" (ne günah ne sevap) kabul eder ama ölçüsünde oynanırsa. Yani mesele sadece oyunun kendisi değil, sizin onunla olan ilişkiniz.

O yüzden belki burada biraz dengeyi ve iç huzurunu koruyarak oynaman daha sağlıklı olur. Tamamen bırakmak sizi bunalıma sokuyorsa, kontrollü oynamak bir geçiş olabilir.

Sosyal Medya da Bütün Bütün Haram Değil

Sosyal medya başlı başına haram değil. Ama içinde müstehcen içeriklerin çokça bulunduğu bir ortam olduğu için dikkatli kullanılmadığında günaha sürükleyebilir. Bunun da çözümü var:

Twitter/X, Reddit, vs. gibi platformlarda “kelime filtreleme” özelliği var. Belirli kelimeleri engelleyerek uygunsuz içeriklerin önüne geçebilirsin.

Youtube'da “restricted mode” var. Cinsel içerikli videoların çoğunu göstermez.

Bazı Müslüman içerik üreticileri ve İslami sayfalar çok kaliteli işler çıkarıyor. Takip ettikçe algoritma da değişir.

Alternatif platformlara bak: Sorularla İslamiyet, YouTube’da İslami belgeseller, Reddit'te dindar topluluklar vs.

Sadece Çalışmak Değil, Eğlenmek de İslamidir

İslam sana “Hiç eğlenme, hep çalış.” demiyor. Aksine Peygamberimiz (asm) bile zaman zaman sahabilerle yarışır, şakalaşır, eşiyle koşu yapardı. Eğlence haram değil, helal şekilde eğlenmek de ibadet olabilir.

Sizin Yaşadığınız Şey “Dopamin Bağımlılığıdır”

Sizin şu an yaşadığınız şey aslında çağımızda çok yaygın bir şey: dopamin bağımlılığı. Sosyal medya ve oyunlar sürekli dopamin salgılattığı için normal şeyler sıkıcı gelmeye başlıyor. Bu yüzden de “Başka hiçbir şeyden keyif almıyorum.” diyorsunuz.

Bu da geçici bir durum ama farkında olmak önemli. Önce farkında olun, sonra da yavaş yavaş azaltmayı deneyin.

Zararı En Az Olanı Seçin

Dinden soğuma korkunuz çok kıymetli bir hassasiyet. Çünkü çoğu insan ya umursamazca harama dalıyor ya da kendini öyle sıkıyor ki dinden soğuyacak noktaya geliyor.

Sizin buradaki “dengeyi arama” çabanız sizi korur. İbn Kayyim diyor ki: “Eğer haram bir şeyi terk etmek sizi başka bir harama götürüyorsa, bu terki şeytan yönlendiriyor olabilir.”

Bu yüzden en doğrusu: zararı en az olanı seç ve iyileşme yolunda ilerle. Bir anda bırakmak zorundaysanız ve bu da sizi bunalıma sokuyorsa, bu yöntemi gözden geçirmek gerekebilir.

Peki Ne Yapabilirsiniz?

1. Oyun Oynama Düzeni Oluşturun.

Belki günde 1-2 saat, namaz vakitleriyle çatışmayacak şekilde oyun oynayabilirsiniz. Arkadaşlarınla birlikte oynuyorsanız, küfür, hakaret, bağımlılık gibi şeylerden uzak durarak oynayabilirsiniz. “Eğlencemi tamamen elimden alırsam, dinden soğuyabilirim.” diyorsan bu geçici olarak bir zaruret olabilir.

Ancak unutmayın kalbin kararmasına neden olan günahlardır. Kişileri dinden uzaklaştıran ise, tövbe etmeden, haram ve günahları alışkanlık hâline getirmektir.

2. Dopamin Detoksu Yapmayı Deneyin.

Sosyal medyada bir gün geçirme, ara ver. Sadece bir gün. Göreceksin ki beynin daha düşük uyarıcılı şeylere alışmaya başlıyor.

3. Yeni Eğlence Türleri Keşfedin.

Gerçekten şu an sana saçma gelebilir ama yeni şeyler denemeden bunu bilemezsin. Belki hikâye yazmak, çizim yapmak, YouTube’da içerik üretmek, yapay zekâyla bir şeyler üretmek bile sizi şaşırtabilir.

4. Farklı Oyunlar Oynayın.

Rekabetçi (CS:GO, Fortnite), Takım oyunu (LoL) Aksiyon ve hareketli, Sosyal veya çevrim içi etkileşimli.

5. Bir İlim Halkasına veya Gruba Dâhil Olun.

Sanal da olabilir. Discord sunucuları, Telegram grupları, gençlik platformları. Hem eğlen hem öğren. Hem yalnız kalmazsın.

Son Olarak

Evet, bazen çok fazla düşünmek de insanı bunalıma sokabilir. Dinin ruhunu unutup sadece “Şu haram mı bu helal mi?” diye yaşarsanız nefes alamazsınız.

Din “bir hayat tarzı”dır, dengesini kurarsanız sizi yormaz, aksine huzur verir. Bu huzuru artırmak için en azından farzlar ve vacipler de ibadetlerinize devam ederseniz, hiç olmazsa haramlardan ve harama yakınlardan da uzak durursanız, elden geldiği kadar sünnetlerle meşgul olup Kuran, Cevşen de okursanız huzurunuz daha daim olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet