Playstation cafe, kahvehane, halı saha gibi yerlerde oynanan oyunlarda yenilen tarafın masrafları ödemesi şeklindeki uygulamalar kumara girer mi; işletmecinin mesuliyeti nedir, kazancı helal midir?

1. Playstation cafelerde çocuklar grup halinde oyun oynuyorlar, yenilen diğerlerinin parasını ödüyor. Heycanlı olsun diye böyle yapıyorlar.

2. Kahvehanelerde de kağıt oynayanlar, okey oynayanlar yenilen çay paralarını ödüyor.

3. Halı sahada da yenilen taraf paraları ödüyor. Veya yenilen taraf tatlı ısmarlıyor. Bu gibi durumlarda kumar olur mu?

4. İş yeri sahibi kumar oynattığı için günaha girer mi, yoksa sadece oynayanlar mı günah kazanır. İş yeri sahibi mesul olmaz mı?

Değerli kardeşimiz,

Cevap: Sorunuza dört açıdan yaklaşmak gerekmektedir: 

1. Playstation kafe, kahvehane veya halı saha vb yerleri işletmek:

Genel olarak kahvehane veya halı saha vb yerleri işletmek helaldir veya haramdır diye cevap vermek mümkün değildir. Çünkü bir işletmenin helalliği veya haramlığı, o işletmede yapılan işlerin helal ve haram oluşuna bağlıdır. Buna göre haram işlerin yapıldığı bir yeri işletmek caiz değil; helal ve meşru işlerin yapıldığı işletmeleri işletmek ise caizdir.

2. Kahvehanede okey, kağıt vb. oyunlar oynamak ve oynanmasına müsaade etmek:

İslam, haram içermeyen oyun ve eğlence çeşitlerini helal kılmıştır. Ancak bunların kumar aracı yapılmasını yasaklamıştır. İslam Bilginleri; kumar amacı olmaksızın sadece spor yapmak, dinlenmek, eğlenmek ve zevk için oynanabilen futbol, okey, kağıt vb oyunların da mübah olabilmesi için şu şartları öngörmüşlerdir:  

a. Namazın geçmesine veya gecikmesine yol açmamalı.  

b. Çay gibi en küçük bir bedel karşılığı bile olsa, kumara dönüşmemeli.  

c. Oyun sırasında dilini kötü ve boş sözlerden korumalı.  

d. Vaktinin tamamını veya çoğunu bu işlere ayırıp normal dinlenme ve eğlenme ölçülerini aşmamalı, eşi ve çocuklarına hiç vakit ayırmayıp onlarla geçireceği vakti bu işere ayırmamalı,  

e. Bakmakla yükümlü olduğu insanların maişetini kazanmayı aksatmamalı.

Bu şartlara dikkat edildiği müddetçe kahvehane vb. işletmelerde bu oyunların oynanmasına müsaade edilebilir.

3. Halı sahada veya playstation kafede bir şey karşılığı maç yapmak:

Taraflardan birisinin kazanıp diğerinin kaybetmesi esasına dayalı bütün şans oyunları kumar kapsamında değerlendirilip haram kılınmıştır. Zira bir taraf kaybederken, diğer taraf da hak etmeden kazanmaktadır. Buna göre, şansa, kazanma ve kaybetme faktörüne dayalı olan tertip ve oyunlar da kumardır ve haramdır. Dolayısıyla, iddiasına ve galip gelen tarafın mağlup olan taraftan maddi herhangi bir şey almasına dayalı olan halı saha maçı yapmak vb. oyunlar caiz değildir.

4. Kumar oynamak ve oynatmak:

Dinimiz kumarı kesin bir dille yasaklamıştır. Kur'an-ı Kerim'de,

"Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar) ve şans okları birer şeytan işi pisliktir. Onlardan uzak durun ki, kurtuluşa eresiniz. Şeytan şarap (içki) ve kumar yoluyla aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah'ı anmaktan ve namaz kılmaktan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?"( Maide, 5/90-91) buyrulmaktadır.

Buna göre taraflardan birine menfaat sağlayan her türlü bahis, Kur'an-ı Kerim'in yasakladığı kumar kapsamına girmektedir. Dolasıyla oyun oynayanlar arasında oyun sonucuna göre yenilen kimsenin "çay paralarını ödeyecek, tatlı alacak veya şu kadar para verecek" şeklinde şart koşulması da bir tür kumardır. Kumar oynayan, oynatan, aracı olan veya böyle olduğunu bilerek kahvehanesinde ya da halı sahasında oynanmasına müsaade eden de dinen sorumlu olur.

Sonuç olarak; İslam Dini kişilerin meşru işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helal yollardan elde etmelerini emreder.

Dinimizde haram kılınan şeylerin yapılması haram ve günah olduğu gibi, böyle şeylerin yapılmasına yardımcı ve aracı olunması ve bunlara rıza gösterilmesi de günahtır. Bir kimsenin, içinde dinen haram kılınan şeylerin yapılacağı bir iş yeri açması veya işletmesi dinen uygun değildir.

Ancak, İslami hüküm ve ahlaki kurallara uygun olmak kaydıyla, kahvehane işletmeciliği dinen caizdir. Buna göre, kahvehane işletilmesinde dinen bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak burada kumar oynanmasına izin verilmemelidir. Şöyle ki, oyun oynayan insanlar arasında oyun sonucuna göre yenilen kimsenin çay parasını ödemesi de bir kumardır.

Oyun esnasında, oyunun sonucuna bakılmadan içilen çayların parası sırasıyla veya içlerinden birisinin kendi rızasıyla ödenirse o takdirde kumar olmaz. Kumar oynamak haram olduğu gibi kumar oynatmak da haramdır, bu yoldan kazanılan gelir de helal olmaz. Bu itibarla açılacak kahvehanede çay parasına olsa bile kumar mahiyetinde hiç oyun oynatılmadığı sürece satılacak çay veya meşrubatlarden kazanılan para helaldır; bu para haram olmaz. Halı saha işletilmesi de aynı hükme tabidir.  

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet