Bayram namazında tekbirleri fazla almak namazı bozar mı?

- Bayram namazında zevaid tekbir alırken imam bir tane fazla alsa 3 alması gerekirken 4 tekbir almış olsa, namazın durumu ne olur?
- İmam ilk rekatta Sühaneke duasından sonra 3 zevaid tekbir aldı. 2. rekatta da Fatiha ve zammı sureden sonra 4 tekbir aldı 5. tekbirde ruku yaptı. Arkasındakiler de bir uyarıda bulunmadı namaz böyle kılındı, namaz kabul olur mu?
- (Biraz araştırma yaptım imamın 16 ya kadar tekbir alabileceği cemaatinde buna uymasının vacip olduğu ondan sonra imam devam ederse cemaatin uymaması yazıyordu.)
- Hanefilere göre zevaid tekbirleri konusunda bilgi verir misiniz?
- Bayram namazında İmama sonradan yetişen kişi namazı nasıl tamamlar?

Değerli kardeşimiz,

Bayram namazında tekbirleri fazla almak namazı bozmaz. Bu şekilde kılınan bayram namazı geçerlidir.

Cuma namazı kılması farz olan kişilerin bayram namazı kılmaları Hanbelîlere göre farz-ı kifâye, Hanefîlere göre vâcip, Mâlikîlere göre de sünnet-i müekkededir. Şâfiîlere göre ise üzerine beş vakit namaz farz olan her kadın ve erkeğin bayram namazı kılması sünnettir.

Hanefî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre bayram namazının cemaatle kılınması şart, Şâfiîlere göre ise sünnettir. Bu görüş ayrılığı Kevser sûresinin ikinci ayetinin delâleti ve konuyla ilgili hadislerin farklı yorumlanmasından kaynaklanmaktadır.

Ezan okunmadan ve kāmet getirilmeden kılınan bayram namazı cuma namazı gibi iki rekattır. Fakat diğer namazlardan daha fazla tekbirleri vardır.

Bu tekbirlerin yeri ve sayısı mezheplere göre değişmektedir.

Hanefîlere göre ilk rekatta “Sübhâneke”den sonra, ikinci rekatta ise rükûa varmadan önce üçer defa namaza başlarken olduğu gibi eller kaldırılarak tekbir alınır. Bunlara zevaid tekbirleri denir ve vaciptir.

Şâfiîlerde birinci rekatta “iftitah” duasından sonra yedi ve ikinci rekata kalkınca beş defa, Mâlikîlerde iftitah tekbirinden sonra altı, ikinci rekata kalkınca beş defa tekbir alınması sünnettir.

Hanbelîler iftitah duasından sonra altı ve ikinci rekata kalkınca da beş defa tekbir alırlar.

Hanefilere göre zevaid tekbirlerle ilgili detay şöyledir:

Bir kimse, hangi bayram namazını kılacaksa önce ona kalbiyle niyet eder. Sonra diliyle de: “Allah rızası için bayram namazını kılmayı niyet ettim.” der. Ay­rıca imama tâbi olmaya da niyet eder.

Sonra iftitah tekbirini alır. Ellerini göbeğinin altında bağlar. Bundan sonra hem imam, hem de imama uyan kişi iftitah duasını okurlar. Müteakiben imam, zevâid tekbirlerini alır. Cemaat de onunla birlikte tekrar eder. Bunlar, iftitah tekbiriyle rükû tek­biri dışında üç tanedir. Her tekbirden sonra üç tekbir süresi kadar sükût edilir. Sükût yerine zikirde bulunulmaz. Bu arada “sübhânallah”, “el­hamdülillah”, “lâ ilahe illallah” ve “Allahü ekber” gibi zikirleri yapma­nın bir sakıncası olmaz.

İmam olsun, imama uyan kişi olsun tekbir alır­ken elleri de kaldırmak gerekir.

İmamın bu tekbirleri aldıktan sonra gizli­ce eûzü besmele çekmesi, yüksek sesle de Fatiha'yı ve zamm-ı sûreyi oku­ması gerekir. Birinci rekatta zamm-ı sûre olarak A’lâ sûresini okumak mendubtur.

İmam kıraati tamamladıktan sonra rükûya, sonra da secdeye gider. Kendisine uyanlar da onu takip eder.

İkinci rekata kalkıldığında besme­le çekerek Fatiha ve zamm-ı sûreyi okur. Zamm-ı sûre olarak da Gâşiye sûresini okuması mendub olur. Kıraati tamamladıktan sonra imam ve ken­disine uyanlar zevâid tekbirlerini alırlar. Ki bunlar da rükû tekbirleri dı­şında üç tanedir. Her tekbir alışta elleri de kaldırırlar ve bağlamadan yana salarlar.

Bundan sonra rükuya giderler ve bilinen şekliyle namazı tamamlarlar.

Bayram namazının bu şekilde kılınması, zevâid tekbirlerini üçten fazla alarak kılmaktan ve ikinci rekatte zevâid tekbirlerini kıraat­ten önce almaktan evlâdır. İkinci rekatta zevâid tekbirlerini kıraatten ön­ce almak caizdir.

Aynı şekilde imam, zevâid tekbirlerini üçten fazlalaştırırsa kendisine uyanların da bu hususta onu izlemeleri vacib olur. Ancak imam, en fazla on altı defa tekbir alırsa cemaatin de kendisiyle birlikte tekbir alması vâcid olur. Bu sayıdan fazla tekbir alması hâlinde cemaatin kendisine uyması gerekmez.

İmama uyan kişi, imamın zevâid tekbirlerini almasından sonra kendi­sine yetişmişse, bu durumda kendi başına zevâid tekbirlerini alır.

İmam tam bir rekatı kıldıktan sonra cemaate kavuşan kişi, imamın namazı tamamlamasından sonra kalkıp kendi başına, kılamamış olduğu tek rekatı kılar. Bu rekatın kıraatini yerine getirip zevâid tekbirlerini alır. Bunların peşi sıra rükuya giderek bilinen şekliyle namazını tamamlar.

Rükûdayken imama kavuşan kişi, kıyam hâlinde önce iftitah, sonra zevâid tekbirlerini alır. Bunun peşi sıra rükuya gider. Eğer rükuya kavuşacağından endişesi yoksa böyle yapar. Aksi takdirde ayaktayken iftitah tekbirini alır, sonra rükuya gider. Zevâid tekbirlerini rükû halindeyken ellerini kaldırmaksızın alır. İmamın namazı tamamlamasından sonra zevâid tekbirlerini kaza etmeyi beklemez. Çünkü kaçırılan zikirler, ulaşılamayan fiilî rükünlerin tersine, imamın namazı tamamlamasından sonra kaza edilebilirler.

Bir kimse na­maza, imamın başını rükûdan kaldırmasından sonra yetişirse, bu durum­da ilgili kişi, zevâid tekbirlerinin tümünü telâffuz edememişse, geri ka­lan kısmı sakıt olur. Tamamladığı takdirde rükûdan kalkarken imama uymanın vâcibliğini kaçırmış olur.

İmamın rükûdan kalkmasından sonra namaza yetişen kimse, zevâid tekbirlerini almaz. Aksine, kaçırmış olduğu rekatı, zevâid tekbirleri ile birlikte, imamın selâm vermesinden sonra ta­mamlar. (bk. Abdurrahman Ceziri, Dört Mezhebe Göre İslam Fıkhı, Çağrı Yayınları, 7. Baskı, İstanbul, 1993: 2/487-490)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet