Bayezid-i Bistami, bıçaklanarak mı öldü?

- Bayezid-i Bistami Hazretleri nasıl vefat etmiştir?
- Sofileri tarafından bıçaklanma olayı doğru mudur?

Değerli kardeşimiz,

Bayezid-i Bistami Hazretleri, kesin olmamakla beraber 161/777 yılında İran’ın Horasan eyaletinde bulunan Bistam kasabasında dünyaya gelmiş ve yine aynı bölgede 234/848 tarihinde vefat etmiştir.

Bistami, hayatı hakkında oldukça az bilgi bulunan hemen hemen çoğu kaynaklarda menkıbe, hikmetli söz ve şatahat olarak adlandırılan zahiren şeriata aykırıymış gibi anlaşılan ifadeleriyle tanınan bir sufîdir.

Dolayısıyla “Bayezid-i Bistâmî, bıçaklanarak mı öldü? Bayezîd-i Bistâmî nasıl vefat etmiştir? Sofileri tarafından bıçaklanma olayı doğru mudur?” gibi soruların cevaplarını sadece kendisi hakkında anlatılan menkıbelerden bulabilmemiz mümkündür.

Yapılan tetkikler sonucunda tasavvufî klasik[1] ve tabakat[2] türü eserlerde böyle bir bilgiye rastlanmamıştır.

Bununla birlikte Annemarie Schimmel’in "İslam'ın Mistik Boyutları"[3] ve İkbal Yeğmayi’nin "Kitab-ı ‘İrfanname-i Bayezîd-i Bistamî"[4] isimli eserlerde müritleri tarafından hançerle yaralandığından bahsedilmektedir.

Kaynaklar:

[1] Ebû Nasr es-Serrâc et-Tûsî, el-Lüma’: İslam Tasavvufu, (Trc. Hasan Kâmil Yılmaz), Erkam Yayınları, İstanbul 2012. Abdülkerîm b. Hevâzin el-Kuşeyrî, Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risalesi, (Trc. Muhammet Coşkun), İlk Harf Yayınevi, Ankara 2013, 54; Hücvîrî, Keşfü’l-Mahcûb (Hakikat Bilgisi), Haz. Süleyman Uludağ, 1982, 132.
[2] Ebû Abdurrahman es-Sülemî, Tabakâtu’s-sûfiyye, Dârü’l-kütubü’l-‘ilmiyye, Beyrut 2002, 33-41; Ebû Nuaym İsfahânî, Hilyetü’l-Evliyâʾ ve Tabakâtü’l-Asfiyâ I-XII, Dârü’l-Fikr, Kahire 1996, X, 52.
[3] Annemariel Schimmel, İslâm’ın Mistik Boyutları, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2018, 2020.
[4] İkbâl Yeğmâyi, Kitâb-ı ‘İrfânnâme-i Bâyezîd-i Bistâmî, İntişârât-ı Nevis, Tahran 1317, 50.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet