Aynı ürünü farklı fiyatlardan satmak günah olur mu?

- E-ticaret ile satış yaparken aynı ürünü yurtiçi ve yurtdışında farklı fiyatlarla satmak dinen yanlış olur mu?
- El yapımı ürünlerin fiyatını nasıl belirlemek doğrudur?

Değerli kardeşimiz,

Müslüman, her alanda olduğu gibi ticaret hayatında da doğruluktan ve dürüstlükten ayrılmadan, satışa konu olan malları makul bir kâr oranıyla satmalıdır.

Her müşteriye farklı fiyattan mal satmak ticari hayatta piyasanın işleyişiyle bağdaşmayacağı, fiyat istikrarını ve toplumdaki karşılıklı güveni zedeleyeceği için, bu tür davranışlardan uzak durulmalıdır. Çünkü her gelen müşteriye farklı fiyatlandırma yapılması, satılan malın fiyatına makul bir kâr koyup satmak yerine keyfi uygulamalara gitmek ve müşteriler arasında ayırım yapmak şeklinde algılanabilir. Bu da satıcının güvenirliğini ortadan kaldırır. Bu durum ise hem iç hem de dış piyasadaki fiyat istikrarı ve ticaret ahlakı açısından doğru değildir. Aldatma amacı güdüldüğü için haram olduğunu söylemek de mümkündür. 

Belli bir fiyat üzerinden satışa sunulan mal müşterinin pazarlık yapması sonucu ayrı fiyatlara satılmasında bir mahzur yoktur. Zira bunda müşteriyi aldatma amacı yoktur. Satıcının karından feragat etmesi durumu söz konusudur.

Taksitle satışa sunulan mala vade farkı konulması da caizdir.

Ayrıca bu tür bir fiilin, insanların birbirine olan itimadını sarsarak, toplumda güvensizliğe zemin hazırlayabileceği unutulmamalıdır.

Dolayısıyla İslam ticaret ahlakıyla bağdaşmayan tutum ve davranışlardan uzak durulmalıdır.  

Bununla birlikte, örneğin yurt dışına satılacak bir malın nakliyesi, vergisi vb. ilave masraf gerektiren durumlar söz konusu ise bu masrafların satışı / ihracatı yapılacak mala eklenmesi yanlış olmaz.

Aynı şekilde e-ticaret yoluyla yapılan satışlarda ilave masraflar varsa, yurt içindeki satış bedeliyle yurt dışı satış bedelleri arasında makul ölçüde fiyat farkı olabilir. Masrafların haricinde fahiş fiyat farkının olması uygun değildir.

El işi ürünlerin fiyatlandırılmasıyla ilgili hususa gelince:

El yapımı ürünlerin satış bedeli belirlerken, kullanılan hammaddenin kıymeti üzerine makul miktarda el emeği de eklenebilir.

El emeğinin ne kadar olması gerektiği konusunda üretilen ürüne harcanılan zaman / mesai, ustalık gerektiren özel bir imalat olması, kalite, antik değeri, sanat eseri gibi vasıflar ve özel durumlar göz önüne alınabilir.

Buna göre el ürünü malların fahiş miktarda olmamak üzere piyasa şartlarına göre bir fiyatla satılması caizdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet