Ameller niyetlere göredir hadisi ile ameller neticelerine göredir hadisi -haşa- çelişmiyor mu?

Değerli kardeşimiz,

“Ameller niyetlere göredir...” hadisi, amellerin maksat, gaye ve amaçlarına göre değerlendirileceğine işaret etmektedir. Bu hadis-i şerif, ilahî değerlendirmenin sadece kişinin işi veya sözüyle ilgili değil, aynı zamanda kalbin samimiyetle devreye girip girmemesiyle de yakından ilgili olduğunu göstermektedir.

Hadisin tamamı şöyledir: Hz. Ömer (r.a.) anlatıyor: Hz. Peygamber (a.s.m.) buyurdu ki:

"Ameller niyetlere göredir. Herkese niyet ettiği şey vardır. Öyleyse, kimin hicreti Allah’a ve Resûlüne ise, onun hicreti Allah’a ve Resûlünedir. Kimin hicreti de elde edeceği bir dünyalığa veya nikahlayacağı bir kadına ise, onun hicreti de o hicret ettiği şeyedir." (Buhari, Nikah,5; Müslim, İmaret, 155)

Bu hadisin vürud sebebi olarak şöyle bir olay nakledilmektedir: Hz. Peygamber (a.s.m.) Medine’ye hicret ettikten sonra, Müslümanlar da bu yola koyuldular. Hicret edenlerden biri de Ümmü Kays adında bir kadındır. Bununla evlenmek düşüncesinde olan bir erkek, kadının: “Hicret etmezsen seninle evlenmem.” demesi üzerine, onunla evlenmek için hicret eder ve Medine’de evlenirler. Herkes Allah ve Resulünün rızasını kazanmak için hicret ederken, sırf Ümmü Kays’la evlenmek için hicret eden bu şahsın niyeti herkesçe bilindiği için, adama Ümmü Kays’ın Muhaciri manasında “Mühaciru Ümmü Kays” lakabı takılmıştır. Böylece niyet ve nazarın nasıl ‘kömürü elmasa; elması kömüre dönüştüren bir iksir’ olduğu gerçeği, bir kez daha teyit edilmiştir

“Ameller neticelerine göredir...” mealindeki hadiste ise, amelin kendisinden ziyade, amel işleyen kimsenin akıbetine dikkat çekilmiş ve “ömrün sonunun” bu akıbeti belirleyici olduğuna işaret edilmiştir.

Şu hadis-i şerifte bu husus açıkça ifade edilmiştir: Ahmed b. Hnabel, Ebu Ya’la, Bezzar ve Taberanî’nin Hz. Enes’ten naklettiklerine göre, Peygamberimiz (a.s.m) şöyle buyurmuştur:

“Bir kimsenin hayatının nasıl sona erdiğini görmeden onun hakkında bir değerlendirmede bulunmanız gerekmez. Çünkü kişi ömrünün belli bir aşamasında veya hayatının belli bir döneminde -şayet o durumda ölse cennete gidecek şekilde- güzel ameller işleyebilir, ama son demlerinde bunu bırakıp kötü işlere girebilir. Yine, kişi hayatının belli bir döneminde -şayet o durumda ölse cehenneme gidecek şekilde- kötü ameller işleyebilir, ama son demlerinde bunu bırakıp güzel işler yapabilir. Allah bir kuluna iyilik murat ederse onu ölümünden önce istihdam eder.” İnsanlar “Yâ Resulellah! Allah nasıl istihdam eder?” diye sorduklarında, "Onu -şefkat ve merhametiyle- iyi işlerde istihdam eder, sonra da o vaziyette iken canını alır." buyurdu. (bk. Zevaid, 7/211)

Hafız Heysemî hadisin sahih olduğunu belirtmiştir.(a.g.e).

İlave bilgi için tıklayınız:

- "Öyle kimseler vardır ki, cennetlik ameller işler kendisi cehennemliktir; öyle kimselerde vardır ki cehennemlik ameller işler kendisi cennetliktir." hadisini açıklar mısınız?

- Ameller niyetlere göredir sözünden ne anlamılıyız?

- Ameller niyetlere göredir, hadisini nasıl anlamalıyız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet