Abdest alırken tertibe uymak ne demek?

Şafiyi taklit eden bir kişi aşağıdaki hususlarla tertibi bozmuş sayılır mı?
1) Şafiyi taklit eden bir kişi abdest alırken kolunu eliyle birlikte yıkadıktan sonra, başı mesh için eline su alırken, sol kolunun avuç içini tam yıkamadığını düşünüp veya vesvese edip sol avuç içini sulasa sonra diğer eline su alıp başı mesh etse tertibi bozmuş olur mu?
2) Peki bu adam yukarıda ki durumdan dolayı tertibi bozduğunu düşünüp sol kolunu ve sol koluyla birlikte sol elini tekrar yıkayıp abdeste devam etse abdesti olur mu yoksa yeni abdest mi lazım olur?
3) Şafiyi taklit eden kişi ayağını yıkarken burnu aktığından veya rahatsız olduğundan dolayı eliyle burnunu silmek istese ama tertibi bozacağından korkup eli burnundayken silmese bununla tertibi bozmuş olur mu? Peki eliyle burnunu silseydi (sümkürmeden su çekmeden) tertibi bozmuş olur muydu?
4) Şafiyi taklit eden kimse abdesti bitirdikten sonra, burnu tıkandığı için burnunu sümkürse yani o burun temizlemesi abdestle veya rükne geri dönmeyle alakasız olsa abdesti tertibe riayetsizlikten bozulur mu?

Değerli kardeşimiz,

Abdestte Tertip, abdest organlarının Kur'an-ı Kerîm'deki sırasına göre yıkanması anlamına gelmektedir.

İlgili ayet şudur:

"Ey imân edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinizle beraber ellerinizi ve başlarınıza meshedip, topuklarla beraber ayaklarınızı yıkayın..." (Mâide, 5/6)

Ayetteki bu sırayı takip ederek abdest almanın hükmü konusunda mezhepler arasında görüş farklılığı vardır.

Şâfiî mezhebinde tertibe riayet farzdır. Öyle olunca, sıra terkedilirse farz terkedilmiş olunur, abdesti yenilemek gerekir. Baştan sırayla abdest almak lâzım gelir.

Hanefî’de ise, tertibe riayet sünnettir. Bu itibarla yıkamalarda atlamalar olsa, önceki sonraya sonraki öne alınsa bir şey lâzım gelmez. Abdest sahih olur, namaz da. Şu kadar varki dikkatsizlikten dolayı terkedilen sünnet sevabından mahrum olur.

Gusülde tertip: Boy abdestinde tertibin gerekmediği konusunda fakihlerin ittifakları vardır, yıkanan kişi ister vücudunun üst kısmından, isterse alt kısmından yıkamağa başlar. (bk. ez-Zuhaylî, İslam Fıkhı, Abdest Gusül Bölümü)

Sorularınıza gelince:

1. Bu durumda abdestin sırası bozulmaz.

2. Evvela, bu gibi durumlar, kesin değil, şüphe / vesveseye adaylı tereddütlerdir. Tereddütlerle amel edilmez. Bu vesveselerin tekrarlamaması için öncelikle “elini yıkayıp yıkamadığına” dair vesveseye itibar etmemek gerekir.

İkincisi, şayet bunu dikkate alarak yeniden “elinizi yıkadıysanız”, bu durumda sırayı değil, yıkanmamış bir uzvu yıkamayı düşünmek gerekir.

Üçüncüsü, tertibi bozduğunu düşünüp sol kolunu ve sol koluyla birlikte sol elini tekrar yıkayıp abdeste devam etse abdesti olur. Çünkü yüz ve sağ kol zaten tertipli yıkanmıştır.

3. Şafiide burun yıkamak, farz olmadığı için zaten tertibe dahil değildir. Onun için ayağını yıkarken burnunu silse de abdestin tertibi bozulmaz.

4. Abdest bittikten sonra tertip de bitmiştir. Tertibe dahil olan burun değil, bu durumda tekrar yüzünü veya kolunu da -bir sebeple- yıkasa yine tertibi bozulmaz. Çünkü abdest zaten tamamlanmıştır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Şafii Mezhebi'ne göre, abdestin farzlarına niyet ve tertibin ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet