“Küfrün dune küfr” sözü, Emevi halifeleri hakkında mı söylenmiştir?

- İbn Abbas'dan gelen “Küfrün dune küfr” sözü Emevi halifeleri hakkında mı söylenmiştir.
- Bu rivayeti günümüzdeki her yöneticiye tatbik etmek caiz midir?

Değerli kardeşimiz,

Taberi, “Kim Allah’ın indirdiğiyle hükmetmezse onlar kâfirlerin ta kendisidir.” (Maide, 5/44) mealindeki ayetin tefsirinde Ata ve benzeri alimlerden bu ayetteki küfrün insanı İslam dinin dışına atan bir küfür değil, derece bakımından onun altında / dışında olan bir küfür olduğunu aktarmıştır.

Bunu ifade ederken bazıları “küfrün dune küfr”, diğer bazı alimler de bu manaya gelen başka ifadeler kullanmışlardır. (bk.Taberi, Razi, ilgili ayetin tefsiri)

İbn Abbas’tan gelen rivayet, Hakim’de yer almaktadır. Hakim bu rivayetin sahih olduğunu bildirmiş; Zehebi de ona muvafakat etmiştir. (Hâkim / Zehebi, el-Müstedrek, 2/342)

İbn Abbas, “küfrün dune küfr” sözüne açıklık getirmiş ve şöyle demiştir:

“Bu (ayetteki) küfür, insanların bildiği küfür değildir. Bu küfür, kişiyi dinden çıkaran küfür değildir. Bu küfür, asıl küfürden başka bir şeydir.” (bk. a.g.y)

- İbn Abbas’ın bu sözünü Emevi devlet ricali için kullandığına dair bir bilgiye rastlayamadık.

- Sorudaki bu ayetin tatbiki konusunu Bediüzzaman Hazretlerinden dinleyelim:

“Osmanlı devletinin son döneminde yapılan birtakım yenilikler çerçevesinde bir 'Kanun-u Esâsî'nin yazılması ve hürriyetin ilan edilmesi hususu bazı kimselerce küfür sayılmış ve bununla devlet ricâli tekfir edilmiştir. Gerekçe olarak da 'Kim Allah'ın indirdiği (hükümlerle) hükmetmezse işte onlar kafirlerin ta kendileridir.' (Maide, 5/44) mealindeki ayet delil gösterilmiştir." (bk. Asar-ı Bediiye, s. 463)

Bu görüşe katılmayan Bediüzzaman, ayetin manasının öyle anlaşılmaması gerektiği hususunu açıklığa kavuşturmaya çalışmış ve konu ile ilgili olarak şunları söylemiştir:

“Bir kısım insanlar, Araplardan sonra İslâm dininin direği sayılan Türkleri tadlil ediyor. Hatta onlardan bir kısmı, ehl-i kanunu tekfir ediyor. Otuz sene evvel teşkil edilen Kanun-u Esasîyi ve hürriyetin ilanını tekfire delil gösteriyorlar. 'Kim Allah'ın indirdiği (hükümler) ile hükmetmezse işte onlar kafirlerin ta kendileridir.' ayetini delil gösteriyorlar. Zavallılar, 'Kim ki Allah'ın hükümleri ile hükmetmezse' cümlesinin manasının 'Kim ki tasdik etmezse' demek olduğunu bilmiyorlar.” (bk. Münazarat, s. 60; Asar-ı Bediyye, s. 434)

İlave bilgi için tıklayınız:

"Allah'ın indirdiği ile hükmetmeyenler, kâfirlerin ta kendileridir ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet