Yenecekler mi, yenilecekler mi?

- Rum suresi mucizesi yazılarınızı okudum. Tefsirlerin çoğunda sizin anlattığınız gibi geçiyor lakin;
- Ebu Said el-Hudrî, Ali b. Ebi Talib ve Muaviye b. Kurre "Rumlar yenil­diler" anlamındaki buyruğu "ğayn" ve "lam" harflerini üstün olmak üzere: Rumlar yendiler" İbn Ömer ve Ebu Said el-Hudrî'nin; "galip geleceklerdir" anlamındaki buyruğu da "Yenileceklerdir" diye okudukları rivayet edilmiştir.
- Bu şekilde olunca Rumlar kazandı ama bu galibiyetlerinden sonra mağlup olacaktır anlamı çıkıyor. Buradaki kıraat farkından Taberi bahsetmiş bu ihtimali zayıf bulduğunu söylemiş. Bu şekilde okununca mana ve anlam değişiyor.
- Bu manaya göre bir İbn Abbas rivayeti var; Yine İbn Abbas rivayetinde ise ayetlerin Rumların kazandığı dönemde bu ayetlerin nazil olduğunu söylüyor hadis kaydında bu hadis sahih, Hasen, garip olarak geçiyor (Tırmızi).
 (Detaylı hadiste bu ayetler inmeden önce müşriklerin Pers galibiyetlerine sevindiğini Ebubekir’in ise Hz. Peygambere danıştığı ve Peygamberin "yakında galip gelecek Rumlar yakında kazanacak" haberini alınca onlarla iddialaştığı yazılı bunu bahsetme sebebim ayetler indikten sonra değil öncesinde bu iddialaşmadan bahsediyor ve Rumlar kazanınca ayet nazil oldu diyor)
- Yine Elmalılı Hamdi Yazır tefsirindede bu konudan bahsetmiş ve "ayetlerdeki “ğulibe” ve “seyağlibûn” kelimeleri “ğalebe” ve “seyuğlebûn” şeklinde okunduğunda “Rûmlar galip geldiler... Ama yakında yenilecekler” anlamı çıkmaktadır." diye bu kıraati paylaşmış ve demiş ki eğer böyleyse bu da gerçekleşmiş çünkü Rumlar İslam ordusuna yenilmiştir" demiş ama bu tarih sanırım 632 veya 634 ama ayette 3-9 yıl ifadesi var bu ayet Mekke dönemine ait olduğundan yani hicret öncesi 622 öncesine ait olduğundan 3-9 yıl arasını geçiyor (yani 622 bile olsa 9 yıl 631 eder) o sebepten Elmalı Hamdi Yazır’ın tefsirindeki bu kısmı anlamadım.
- Bu konu ve rivayetler arasındaki karışıklığı açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

- Rumlar önce yenilmişler, sonra yenmişler. Ayet, Rumların yeneceklerini haber vermektedir.

- Bediüzzaman Hazretlerinin ifade ettiği gibi, “Hangi mesele veya rivayet var ki; meşrebleri, mezhebleri muhtelif âlimlerin bir kitabında ona itiraz edilmesin.” (bk. Şualar, s. 401)

Bizim sitemizdeki bilgiler, bizce en uygun ve en sağlam bilgilerdir.

Rum surenin başındaki fiilin “ğulibet-ğalebet” şeklinde okunması, bir kıraat meselesidir.

Kıraat meselesi, akli veya kıyası değil, nakli ve tevkifidir. Bu sebeple bu konuda bizim söyleyecek bir sözümüz yoktur. Belki de hem geçmiş olan mağlubiyeti hem gelecek galibiyeti özellikle işari tefsir metodu açısından değerlendirilsin diye bu iki farklı kıraat söz konusu edilmiştir.

İlgili yazıda Hz. Ömer’in ve Selahaddin Eyyubi’nin Kudüsü / Mescid-i Aksa’yı fethetmeleriyle ilgili âlimlerin verdiği bilgilere de yer verilmiştir.

Bizim en doğru kabul ettiğimiz aşağıdaki bilgiler sitemizdeki ilgili yazıda mevcuttur:

- İslam kaynaklarının çoğuna göre, Rumların İranlıları yendiği gün, Müslümanlar da Bedir’de (624 tarihinde) müşriklere karşı galip gelmişlerdir.(1)

- Rum suresinin Mekke’de indiğine dair âlimler arasında görüş birliği vardır. Sure, kuvvetli bir ihtimalle, hicretten altı yıl önce, miladi 616 yılında inmiştir.(2)

- Bu olay, surenin inişinden yedi-sekiz yıl sonra vuku bulduğuna göre, bunu hicretin altıncı yılında vuku bulan Hudeybiye antlaşma zamanına bağlamak mümkün görünmemektedir.

Bu değerlendirmeye göre, “müminler o gün Allah’ın yardımıyla sevinecekler” mealindeki ayetin anlamını gösteren tek alternatif, Bedir günüdür.

- Doğrusu şu ki: Rumlarla İranlılar arasındaki savaş, 610’da başlamış, 613-614 yılları savaş içinde geçmiş ve 616’da Rumlar yenilmeye başlamıştır. Bu yenilgi zamana yayılarak ve artarak devam etmiştir. Öyle ki, 617 yılında, İranlılar Kadıköy’e kadar ilerlemiş, İstanbul’un kapısına dayanmışlardı.(3)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Rum suresinde, Rumların üç ila dokuz yıl arasında galip gelecekleri ...

- Rum suresinde belirtilen Rumların İranlılara (Perslere) galibiyeti kaç ...

Kaynak:

1) bk. Tirmizî, Tefsiru sureti 30/31; Hakim, II/410; Taberî, XI(21. cüz) /16-18.
2) bk. Elmalılı, ilgili ayetlerin tefsiri.
3) el-Mevdûdî, Hz. Peygamber’in Hayatı, 386.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet