Yalan söylemek günah ise Hz. Nuaym neden yalan söylemiş?

- Hz. Peygamber'in savaş da dahil olmak üzere her zaman yalan söylemeyi yasakladığını biliyoruz, ancak daha sonra Nuaym'ın (ra) Hendek Savaşı sırasında Kureyş'e ve Beni Kureyza kabilesine yalan söylemesi olayı var.
- Lütfen açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Nuaym b. Mesud olayına hadis kaynaklarında rastlayamadık.

Bazı araştırmacılara göre, bu olayın yalnız tarih ve siyer kitaplarında yer alması, hadis kaynaklarında yer almaması, bunun sıhhati konusunda şüpheler uyandırmaktadır. Bu olayın anlatıldığı yerlerde yalnız “harp hud’adır” yani harp hiledir sözü hadis kaynaklarında zikredilmiştir. Hadis kaynakları bakımından bu kıssanın senedi, mesnedi sabit değildir. (bk. Dr. el-Umeri, es-Siretu’n-Nebeviye, es-sahiha, 2/430)

Bu olayın detaylı bir şekilde anlatıldığı birçok tarih ve siyer kitabı vardır. Bunlardan belki de en önemlisi Taberi’nin tarihidir. (bk. Tarihu Taberi, 2/550-579)

- Hadis kaynaklarında üç yerde yalana cevaz verilmiştir:

- Eşlerin (aile huzurunu sağlamaya yönelik) birbirine yalan söylemeleri.
- Savaş sırasında düşmanı mağlup etmeye yönelik yalan söylemek.
- İki insanın / iki cemaatin, iki grubun arasını bulmak için yalan söylemek.

Bazı âlimlere göre, bu üç durumda da doğrudan yalan söylemek doğru değildir, ancak tariz / telvih terviye, kinaye gibi kalıplarla yapılabilir. İmam Neveviye göre, icap ettiği bu üç yerden birinde doğrudan yalan söylemek caizdir, fakat tariz ve kinaye tarzı daha evladır. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 6/159)

Nuaym b. Mesud’un hilesi, tariz ve kinaye olabilir, biraz da ona benziyor. Yahut bu cevaz yerlerinden birinde olduğundan ruhsatlıdır.

Mümin olarak bize düşen, Allah ve Resulünün söylediklerinin doğru olup olmadığını sorgulamak değildir. Çünkü bu küfre kadar götürür. Ancak hikmetini, zahiren çelişki gibi görünen konuları öğrenmeye, hikmetini öğrenmediğimiz sürece “Allah ve Resulünün maksadı ne ise doğrudur.” deyip teslimiyet göstermektir.

Not: Hz. Nuaym b. Messu ile ilgili konunun özeti şudur:

Hendek Gazvesi’ne katılmak üzere Gatafân kabilesiyle birlikte Medine yakınlarına gelen Nuaym, gizlice Resûl-i Ekrem Efendimiz (asm) ile görüşerek Müslüman olmak istediğini ve bunu kabilesinin henüz bilmediğini söyledi. Hz. Peygamber (asm) kendisinden bunu saklamaya devam etmesini ve düşman güçlerini birbirine düşürmek üzere casusluk yapmasını istedi; harbin hileden ibaret olduğunu ve gerektiğinde gerçek dışı bilgilere de başvurabileceğini belirtti. (bk. İbn Hişam, Sîre, 3/240; İbn Sad, Tabakât, 4/278)

İlave bilgi için tıkayınız:

- HENDEK SAVAŞI.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet