Tüm erkekleri öldürmek helal mi?

- Savaşan ve savaşmayan tüm erkek harbîlerin kanı helaldir görüşünde olan ulemaya göre rahip, çiftçi ve işçilerin öldürülmesini nehyeden hadisler nasıl anlaşılmalıdır?
- Tüm erkek harbîlerin kanı helaldir görüşü üzerinde icma olan bir görüş mü?
- İmam Serahsi'nin Şerhu's Siyeri'l Kebir'inde kadın ve çocukların öldürülmesinin mekruh olduğu geçiyor, bunun hükmü doğru mu?

Değerli kardeşimiz,

Soru:
Tüm erkekleri öldürmek helal mi?

Cevap:

Hayır, savaşta sadece savaşçı olanlar öldürülebilir.

Savaşçı olmayanları öldürmek hem Allah hakkına hem kul hakkına girmek demektir; ayrıca İslam’ın yanlış anlaşılmasına neden olacağı için hem İslam’a hem de Müslümanlara hıyanettir.

Allah Teala insanları inanç noktasında serbest bırakmıştır. Dileyen iman eder, dileyen de küfrü seçer. Hamdi Yazır'ın dediği gibi:

"Hak, kâfire dahi taalluk etse yine haktır... Kâfirin küfrü, hukukuna tecavüzü mübah kılmaz."[1] Dolayısıyla savaş hâlinde olmadığımız kâfirlerin durup dururken öldürülmeleri asla söz konusu olamaz.

Cenab-ı Hak “Kâfirlerle (savaşta) karşılaştığınız zaman boyunlarını vurun.” buyurur.[2]

Ayet savaş ortamıyla ilgilidir. Savaş ortamı, ölmek veya öldürülmek ortamıdır. O günün şartlarında “boyunlarını vurun” ifadesi öldürmeyi ifade eder. Ama bunu günümüze “naklen yayınla savunmasız insanları öldürme operasyonlarına” çevirmek dine hıyanettir. Böyle yapanlar, cihad görünümünde İslam’a zarar vermektedir.

Savaşın olduğu yerde, genelde esir de olmuştur. Esirlerle ilgili ana bahis, Kuranda Muhammed Suresinde geçer:

"Kâfirlerle savaşta karşılaştığınızda boyunlarını vurun. Onlara tam galip geldiğinizde, bağı sağlam bağlayın (esir alın).  Sonra da ya onları karşılıksız salıverin ya da fidyeyle bırakın. Harp, ağırlıklarını bırakıncaya kadar (savaş bitip durum netleşinceye kadar) yapılacak olan budur."[3]

Esirlerle ilgili burada bildirilen hükümlerle, Enfal Suresindeki esirlerle ilgili ayetler arasında bir zıtlık söz konusu değildir. Önce İshan (karşı tarafı tam mağlup ve perişan etmek), sonra esir almak şeklinde bir tertip söz konusudur.[4] Esirler ise:

1. Ya karşılıksız (meccanen) serbest olacaklar.

2. Ya da fidye karşılığında serbest bırakılacaklardır.

Bunlardan hangisinin öncelikle uygulanacağı şartlara göre değişebilir. Ulu'l-emr (idareci) olanlar, bulundukları duruma en uygun tercihi yaparlar.

Soru:
Savaşan ve savaşmayan tüm erkek harbîlerin kanı helaldir görüşünde olan ulemaya göre rahip, çiftçi ve işçilerin öldürülmesini nehyeden hadisler nasıl anlaşılmalıdır?

Cevap:

Bu konuda açık nass varken bazı ulemanın şaz görüşüne itibar edilmez.

Savaş esnası, çetin bir hengamedir; ölmek veya öldürmek yeridir. O esnada birçok insan itidalini kaybeder, hisler ön plana çıkar. İşte, böyle bir hâlde iken ne yapılacağını şu ayetten öğreniyoruz:

"Sizinle savaşanlarla siz de Allah yolunda savaşın ve aşırı gitmeyin. Şüphesiz Allah, aşırı gidenleri sevmez."[5]

"Sizinle savaşanlarla" kaydı, "savaşmayanlarla ve savaşamayacak olan yaşlı, çocuk, ruhban ve kadınlarla savaşmayın" mesajını verir.[6]

Ancak, kadınlar savaşıyorsa, onlarla da savaşılır.[7] Çünkü savaşçı olmuşlardır.

Soru:
“Tüm erkek harbîlerin kanı helaldir” görüşü üzerinde icma olan bir görüş mü?

Cevap:

Böyle bir görüş, asla üzerinde icma olan bir görüş değildir ve olamaz.

Kadı Beydavi, savaşın son çare olduğunu söyler.[8] Yani elden geldiğince savaştan uzak kalınmaya çalışılır.

Kuran, “Sulh, hayırlıdır.”[9] der. Gerçi bu hüküm aile problemlerini barış yoluyla çözmek bağlamında gelmiştir. Ama savaşa yol açan durumlarda da mümkünse barış yoluyla meseleleri hâlletmenin öncelikli tercih olması hususunda bize rehberlik eder.

Soru:
İmam Serahsi'nin Şerhu's Siyeri'l Kebir'inde kadın ve çocukların öldürülmesinin tahrimen mekruh olduğu geçiyor, bunun hükmü doğru mu?

Cevap:

Öncelikle ifade edelim ki, "tahrimen mekruh" amel bakımından haram gibidir, cehennem azabını gereli kılar. Bu ifadeyi hafife almak asla doğru olmaz.

Fıkha dair konuların neredeyse tamamında farklı görüşler ve içtihadlar olduğunu görürüz. Bunu da o bağlamda değerlendirmek mümkündür.

Üstte de dikkat çekildiği üzere Hazreti Peygamberin (asm) bunların öldürülmemesi ile ilgili nassı varken bunu farklı mecralara çekmek uygun değildir. Masum bir çocuğun katli Kitaba, Sünnete, vicdana, insaniyete aykırı bir durumdur. Kadınların öldürülmesinde ise şöyle bir istisna yapılmış ve “savaşçı kadınlar” erkek hükmünde sayılmıştır.

Kaynaklar:

[1] Yazır II, 1451.
[2] Muhammed, 47/4.
[3] Muhammed, 47/4.
[4] Kutub, VI, 3282.
[5] Bakara, 190.
[6] Beydâvî, I, 108.
[7] Sabunî, Revaiu'l-Beyan, I, 217.
[8] Beydâvî, II, 211.
[9] Nisa, 4/128.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet