Tataristan'da Şafiiler ikindiyi Hanefilerden bir saat sonra kılıyorlar. Şafii mezhebini taklit ederek öğle namazını asr-ı saniye göre kılabilir miyim?

- Rusya Tataristan'da ikamet ediyorum. Burada ikindi namaz vaktinde maalesef çelişki var. Örneğin Hanefi mezhebine göre 17.06'da vakit giriyorken, Şafii mezhebine göre yaklaşık bir saat sonra vakit giriyor. Diyanet Başkanlığımızın sitesine baktığımda 17.06 yazmakta. Hangisi doğrudur?

- Ben Hanefi mezhebindenim, işten geç gelmem nedeni ile öğle namazına yetişemiyorum, ama bu durumda Şafii mezhebine göre yetişebilirim. Öğle namazlarını Şafii mezhebine uyup kılsam olur mu?

- Bu durumda Şafiiler gibi mi kılmak zorundayım?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle bilinmelidir ki "asr-ı evvel" "asr-ı sani" tartışmaları Hanefi mezhepi için geçerli olup, Şafii mezhebine göre öğlen namazının vakti, güneşin tam tepe noktasından batıya doğru meyletmesiyle başlar ve eşyanın gölgesi kendi misline ulaşıncaya kadar devam eder. Eşyanın gölgesinin kendi misline kadar ulaşması ile -ki bu vakte asr-ı evvel denir- ikindi namazının vakti girer (Büyük Şafii İlmihali, Mehmet Keskin, 83).

Bu itibarla "asr-ı sani" uygulaması Şafii mezhebi için değil, Hanefi mezhebi imamlarından Ebu Hanife için geçerlidir. Bu hususu hatırlattıktan sonra şu bilgileri sizinle paylaşabiliriz:

“Asr-ı evvel”, “ikindi namazının ilk vakti”; “asr-ı sani” ise “ikindi namazının ikinci vakti" demektir. İkindi namazının vakti, öğle namazının vaktinin sona ermesi ile başlar. Öğle namazının vaktinin ne zaman sona ereceği fakihlerin kullandıkları delillerin farklığı sebebi ile ihtilaflı olduğu için, buna bağlı olarak ikindi namazın vaktinin başlayacağı zaman da ihtilaf konusu olmuştur.

Buna göre İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed ile diğer üç mezhep imamına göre öğle namazının vakti; güneşin tepe noktasından batıya meyli sırasında oluşan gölge (fey-i zeval) hariç, herhangi bir şeyin gölgesi kendisi kadar olunca öğle namazının vakti bitmiş ve ikindi namazının vakti başlamış olur.(1) İşte bu vakte “asr-ı evvel” (ikindi namazının ilk vakti) adı verilir.

İmam Ebu Hanife’ye göre ise, Öğle namazı vakti “fey-i zeval” hariç, bir şeyin gölgesi kendisinin iki katı kadar olunca sona erer. Bu vakit ise “asr-ı sani” (ikindi namazının ikinci vakti) adı verilir (Merğinani, el-Hidaye, I, 38).

Diyanet İşleri Başkanlığının yayınlamakta oluğu “Diyanet Takvimi”nde ikindi namazının vakti “asr-ı evvel” esasına göre düzenlenmiştir ve namazlar asr-ı evvel içtihadına göre kılınmaktadır. Dolayısıyla bir mazeret olmadıkça buna göre hareket edilmelidir. Ancak öğle namazını asr-ı evvelden önce kılamamış bir kişinin, ikindiyi kılmadan önce öğle namazını kılması daha uygun olur.

(1) bk. Merğinani, el-Hidaye, I, 38; Şirbini, Muğni’l-Muhtac, Beyrut, ts., I, 122; Dusuki, Haşiyetü’d-Dusuki, Daru’l-Fikr, Beyrut, ts., I, 177; İbn Kudame, el-Muğni, Beyrut, 1405; I, 412-415.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet