Saltanat-ı Uluhiyet, Saltanat-ı Rubûbiyyet, Saltanat-ı Hâlık’ıyet, Saltanat-ı Rezzakiyet, Saltanat-ı Malikiyet ne demektir?

- Bizim sonradan oluşumuzla Allah'ın saltanatının ezeli olmasını nasıl anlamalıyız?
- Ayrıca Allah'ın rezzakiyet saltanatı nedir, ezeli midir?

Değerli kardeşimiz,

Allah’ın zatı ezeli ve ebedi olduğu gibi, sıfatları ve isimleri de ezeli ve ebedidir. Allah’ın sıfatlarının ve isimlerinin tecellileri ise mahluktur.

Örneğin Allah’ın Rezzak ismi ve Rezzakiyeti, ezeli ve ebedidir. Bu isim sadece dünyaya ve dünya içindeki maddi canlılara mahsus tecelli etmekle kalmıyor, maddi ve manevi bütün alemlerde yaşayan bütün varlıkların rızıklarını da kapsamı içine alıyor. Bütün bu varlıklar ve onların rızıkları mahluktur.

Saltanat-ı Uluhiyet, Allah’ın saltanatı demektir. Uluhiyet mabudiyet manasına gelir. Yeni her varlık Allah’ın kendisine verdiği görevi eksiksiz olarak yerine getirmekle ibadet görevini yapmaktadır. Bütün mahlukata bu görev taksimatını yapan, ancak bütün mülkün sahibi olan ve saltanatı bütün âlemlere hükmeden Allah’tır. Buna göre bütün âlemlerde geçerli olan bu ibadet ve itaatte İlahi saltanatın mühürleri okunur.

Saltanat-ı Rubûbiyyet ifadesi, Fatiha sûresinde geçen “Rabbü’l-âlemin” ismini hatırlatmaktadır. Yani, bütün âlemlerin yegane terbiye edicisi Allah’tır. O’ndan başka Rab yoktur. Semayı terbiye ederek en güzel ve en faydalı şekle getiren O olduğu gibi, yeryüzünü ve onda hayat süren bütün canlıları terbiye eden de O’dur.  Bu, bir rububiyet saltanatıdır.

Bu harika tespiti diğer isimler için de düşünebiliriz. O’ndan başka yaratıcı olmaması saltanat-ı Hâlıkıyet, bütün canlıları O’nun rızıklandırması saltanat-ı Rezzakiyet, mülkün yegane sahibinin O olması saltanat-ı Malikiyet'tir.

Saltanat-ı Rubûbiyyetin mehasini, her varlığın en güzel şekilde terbiye edildiğini, en hikmetli ve faydalı bir hale getirildiğini bize ders verir.

İşte Allah Resulü (asm) cin ve insin nazarlarını bu mükemmel  terbiyelere çevirerek onları imana, marifete, şükre ve ibadete davet etmiştir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet