"Resail-i İhvan-ı Safa" hakkında bilgi verir misiniz? Kimileri bu ansiklopedinin bid'at olduğunu iddia ediyor; siz ne dersiniz?

Değerli kardeşimiz,

İhvan-ı Safa; XV. yüzyılda Basra’da ortaya çıkmış, dinî, felsefî, siyasî ve ilmî amaçları olan, faaliyetlerini gizli olarak sürdürmüş organize bir topluluğun adıdır. Abbasî Devleti’nin son zamanlarına rastlayan, dinî, felsefî ve siyasî çekişmelerin yaygın olduğu bir dönemde felsefî ve ilmî çalışmaları, dinî ve ahlâkî gayretleriyle birlik ve beraberlik, kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışmayı öne çıkararak İslam toplumunu fikrî bakımdan yeniden derleyip toparlamayı hedefleyen bu topluluğun tam adı “İhvanü’s-Safâ ve Hullânü’l-Vefâ ve Ehlü’l-Adl ve Ebnâü’l-Hamd”dır(bk. İSAM, İslam Ansiklopedisi, 22/1-6).

Bu topluluk üyelerinin adlarının gizli tutulması, yazdıkları "Resailü İhvani’s- Safa" hakkında da değişik spekülasyonların yapılmasına sebep olmuştur. Ancak gizli olmalarına rağmen, kaynaklarda reislerinden dört-beş kişinin ismi zikredilmiştir.

Bazılarına göre, bunlar Şiî-İsmailî mezhebine bağlıdır. Ancak, İmamiye’nin İmam-ı Müntazar hakkındaki görüşlerini eleştirdikleri bilinmektedir. Onları koyu bir Şiî-İsmailî grup olarak değerlendirmek isabetli olmadığı gibi, Şiilikten etkilenmediklerini söylemek de mümkün değildir.

İhvan-ı Safa’nın felsefesi, işin fikrî boyutu yanında ahlakî değerleri pratik hayatta gösterme amacına yönelik bir hikmet olarak kendini gösterir. Onlara göre, en yüksek amaç Allah’ın ahlakıyla ahlaklanmaktır.

Kanaatimizce, bazı yanlışları olmakla beraber, genel olarak zamanın bilge ve filozofları tarafından yazılan matematik ve fizik ilimleri, semavî kitaplar, astronomi, jeoloji, botanik ilimleri ve temiz ve saf insanlara ilham yoluyla yazdırılan eserleri, çalışmalarının  temelini oluşturmakta ve önemli bilgilere kaynaklık etmektedir.(bk. a.g.e.).

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet