Peygamberimizin borcu mu vardı?

- Peygamberimizin "borcumu ödeyecek kimse var mı" diye sorması ve akabinde Hz. Ali’nin ben öderim diye ayağa kalkması hadisesi doğru mu?
- Olayı anlatır mısınız kaynakları ile beraber?

Değerli kardeşimiz,

Hayır, ilgili olayda Peygamberimizin (asm) borcunun olduğuna dair bir işaret yoktur. Ancak Efendimiz (asm) akrabalarından kimin kendisine kefil olacağını sormuş, bu soruya ilk olarak Hz. Ali (ra) dahi herkes susmuş hiçkimse cevap vermemiş, soru tekrar edilince de Hz. Ali ben öderim demiştir.

Ayrıca bu olay Peygamber Efendimizin (asm) sahabilerinin de olduğu bir yerde değil, sahabilerden sadece Hz. Ali’nin bulunduğu bir ortamda olmuştur.

Olayın özeti şöyledir:

Hz. Peygamber (asm) Efendimizden, vahyedilen gerçekleri müşriklerden çekinmeden açıkça tebliğ etmesi istenmiş (bk. Hicr, 15/94) ve en yakınlarından başlamak üzere uyarıda bulunması emredilmişti. (bk. Şuarâ, 26/214)

Resul-i Ekrem (asm), Mekke’nin fethine kadar yaklaşık yirmi yıl sürecek olan bu çetin mücadeleye yakın akrabalarını bir ziyafete davet etmekle başladı. Kureyş’in Haşim ve Muttaliboğullarından yaklaşık kırk beş kişi bu davete katıldı. Ancak yemekten sonra amcası Ebû Leheb onun konuşmasına fırsat vermeden söze başlayıp, “Kabilesine senin getirdiğin gibi kötü şey getiren birini görmedim.” deyince davetliler dağıldı.

Resulullah ertesi gün Hz. Ali’ye

"Ya Ali! O adam işittiğin sözlerle tez davranıp önüme geçti de ben kavmimle konuşmadan onlar dağılıverdiler. Sen o gün bizim için yapmış olduğun kadar, yine yiyecek içecek hazırla! Sonra onları yanıma topla!" buyurdu.

Bundan sonrasını bizzat Hz. Ali’den dinleyelim:

"Yemeği yaptım. Sonra da onları Resulullah için topladım.

Resulullah (asm), yemeği getirmem için bana seslendi. Ben de yemeği getirdim.

Resulullah (asm) önceki gün yaptığı gibi yaptı (Yani, eti parçalayıp yemek çanağının çevresine birer parça koyduktan sonra):

“Haydi yiyiniz, Bismillah!” buyurdu.

Hepsi, ondan doyuncaya kadar yediler.

Resûlullah (asm):

“Haydi, onlara süt de içir!” buyurdu.

Kendilerine, içi süt dolu kabı getirdim. O kaptan da hepsi, kanasıya kadar süt içtiler.

Vallahi, onların tümü için hazırladığım o yemeği de o sütü de onlardan bir tek adam bile yalnız başına yiyebilir, içebilirdi! Yemeğin ve sütün tamamı bir kişiye yetecek kadardı.(1)

Resulullah (asm), onlara:

“Borcumu benim yerime hanginiz öder?” diye sordu.

Ben sustum. Oradakilerin hepsi de sustu.

Resulullah (asm) sorusunu tekrarlayınca:

“Ben öderim ya Resulallah!” dedim. Resulullah (asm):

“Sen ödersin yâ Ali! Sen ödersin yâ Ali!” buyurdu.(2)

(Diğer bir rivayete göre; Resulullah (asm) onlara:

"Benim borcumu benim yerime ödeyecek ve vaatlerimi yerine getirecek, cennette benimle birlikte bulunacak, ev halkım içinde benim vekilim olacak kimdir?" diye sordu.

Onlardan birisi:

“Sen (kerem ve cömertlikte) denizsin! Sana bu hususta kim vekil olmaya güç yetirebilir?!” dedi.

Resulullah (asm) sorusunu tekrarlayınca, Hz. Ali:

“Ben senin vekilin olurum!” dedi.(3)

Kaynaklar:

1) İbn İshak, 3/127, Taberî, Târih,  2/217; Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, 2/180; İbn Esîr, Kâmil, 2/ 62, Zehebî, Târîhu'l-İslâm, s. 145,
2) Heysemî, Mecmau'z-zevâid, 8/302-303.
3)  Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/11; Detaylı bilgi ve kaynak için bk. M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 1/256-264.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet