"Peygamber sallallahu aleyhi vesellem abdest bozacağı zaman (halkın gözünden) uzaklaşırdı." Bu hadisteki incelikleri açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

El-Muğîre b. Şu'be'den(1) demiştir ki;

"Peygamber sallallahu aleyhi vesellem, abdest bozacağı zaman (halkın gözünden) uzaklaşırdı."(2)

Hadisin Açıklaması:

Bu hadis-i şerif, abdest bozmak isteyen bir kimsenin, insanların kendisini göremeyecekleri, abdest bozma esnasında hasbelbeşer kendisinden çıkacak sesleri işitmeyecekleri ve kokuları duymayacakları ka­dar uzaklaşmasının, abdest bozmanın edeplerinden olduğuna delâlet et­mektedir.

Abdest bozmak için, insanların gözlerinden uzak, tenhâ bir yeri seçmekle bu edeb yerine getirilmiş olabileceği gibi, abdest bozan kimseyi insanların gözünden koruyacak ve kendisinden çıkacak sesleri ve pis kokulan insanla­rın işitip rahatsız olmalarına imkân vermeyecek şekilde özel olarak inşa edilmiş tuvaletlere gitmekle de yerine getirilmiş olur. Çünkü Resûl-i Ekrem Efendi­miz (asm)'in abdest bozmak için böyle halkın gözlerinden uzak yerleri seçmesinin sebebi önce, Allah'ın "mükerrem varlık" olarak yarattığı insanların saygın­lığını korumak ve onların rahatsız olmalarını önlemektir. Aynı zamanda da abdest bozan kimseyi utanıp rahatsız olmaktan kurtarmaktır. Bu gayelere uygun olan tuvaletle de -halktan uzak olmasalar bile- abdest bozmakta bir sakınca yokur. Abdest bozan kimseyi halkın gözünden gizlemekle beraber, zuhur edecek seslerin işitilmesine engel olamayan yerlerde abdest bozmak ise, edebe aykırıdır.

Bazı Hükümler:

1. Abdest bozacak kimsenin, abdest bozmak için kendisinden çıkacak sesleri insanlann işitmeyecekleri ve kendisini göremeyecekleri kadar uzak ve tenha bir yeri tercih etmesi, abdest bozmanın âdâbındandır.

2. Hz. Peygamber (asm), hayalı insanlara çok saygılı idi. Onları rahatsız et­mekten son derece kaçınırdı. İnsanlara önemli işleri açıklamak üzere gönde­rilmişti.(3)

Dipnotlar:

(1) el-Mugîre b. Şu be b. Ebî Âmir b. Mes'Ûd, Ebû Muhammed yahut Ebû Abdullah es-Sakafî. Hendek Savaşı yılında Müslüma oldu. Hudeybiye anlaşmasında bulundu. İlk İştirak ettiği gaza Hudeybiyedir. Kendisi Arabın dâhilerindendir. Yemâme vak'asında ve Şam fütuhatında bulunmuştur. İslâmda ilk defa gelir ve giderleri muhtevi bir kitap tan­zim ederek bütün hesapları oraya kaydeden, yani İslâm'da ilk divan kuran zat odur. (bk. İbnu'l-Esîr, Usdu'l-Gâbe, V, 248). Hz. Peygamberden 136 hadis rivayet etmiştir. Bun­lardan dokuzunu Buhari ile Müslim ittifakla rivayet etmişlerdir. Ayrıca birini Müslim'­den ayrı olarak Buharî, ikisini de Buharî'den ayrı olarak Müslim rivayet etmiştir. (bk. Ayni, el-Binaye, 1,114). Mugîre, hicretin 50. senesinde Küfe civarındaki tâûn salgınında yetmiş yaşında iken vefat etti. (Bilgi için bk. İbn Sa'd, Tabakât, IV, 284; VI, 20; İbn Ebî Hatim, el-Cerh ve't-Ta'dîl, VIII, 224; Hatib, Târihul Bağdad, I, 191; İbnu'l-Esîr, Üsdu'l-Ğabe, IV, 406; İbn Hacer, el-İsâbe, III, 452-453; Tehzîba't-Tehzib, X, 262;)

(2) Tîrimizi, taharet 16; Nesâî, tahare 15; İbn Mâce tahare 22; Ahmed b. Hanbel, IV, 248.
(3) Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınevi: 1/12-13.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet