Bidat ehli cehennemin köpekleri mi?

"Bidat ehli cehennemin köpekleridir" Böyle bir hadis duymuştum sahih hadisler içerisinde böyle bir hadis var mı? Varsa bunlar kimlerdir, günümüzde de var mı?

Değerli kardeşimiz,

Evet, “Bidat ehli cehennemin köpekleridir.” anlamında bir hadis-i şerif vardır. (bk. Mirkatu’l-Mefatih, 6/2323)

Ayrıca, “Haricîler, cehennem ehlinin köpekleri” anlamına gelen bir hadis de vardır. (bk. İbn Mace, Mukaddime, 12; Müsned, 4/355, 5/253)

Haricîleri “cehennem ehlinin köpekleri” şeklinde tavsif eden rivayetler Hz. Peygamber’in nebevî veciz, müeddep üslubuna uymadığı ve henüz olmayan bir fırkanın hadise konu olmasının da makul gözükmediği şeklinde bazı yorumlar vardır.

Ancak bu tür bilgiler gelecekten haber veren bir mucize olabilir. Ayrıca, buradaki bidat, inançla ve itikatla ilgili bidatlerdir. Bu tür bidatlerin tehlikesine ve özellikle imana zarar vermesinden dolayı ebedi hayatı tehdit etmesine dikkat çekmeye yöneliktir; mecazi bir ifadedir.

Bağlam nedir?

Hz. Peygamber (asm), bu sözü Haricîler hakkında söylemiştir.

Haricîler, İslam tarihinin ilk döneminde çıkan, aşırı tekfirci bir fırkaydı:

Müslümanları küçük hatalardan dolayı “kâfir” sayıyorlardı.

Hz. Ali’ye karşı isyan ettiler, ona kafir dediler.

Hadisteki “cehennem köpekleri” benzetmesi, onların şiddetini, merhametsizliğini ve dinden sapmalarını vurgulamak için mecazî bir ifadedir.

Yani bu, bir hakaret değil, bir uyarı ve benzetmedir.

“Bid‘at ehli” ile bağlantı nasıl kurulmuş?

“Bidat” kelimesi fıkıh ve kelâmda çok geniş anlamlara sahiptir (her yenilik değil, dine sonradan sokulmuş sapkın yorum kastedilir).

Hz. Peygamber’in sözünü doğrudan “bugün falanca grup”a uygulamak doğru değildir. Çünkü o tür teşhisler, niyet ve bilgi gerektirir.

Bununla beraber, inançla ve itikatla ilgili bidatlerden sakınma konusunda her insana bir ders ve nasihat verir.

Sahih rivayetler nasıl anlaşılmalı?

Bu tür rivayetlerde dikkat etmemüz gereken 3 şey var:

1. Kaynağı:

Hadis hangi kitapta, senedi nasıl? (sahih mi, zayıf mı?)

2. Bağlamı:

Kime ve ne için söylenmiş?

3. Yorumu:

Âlimler nasıl anlamış? (kelimesi kelimesine mi, mecazî mi?)

Yani sahih bir hadis bile olsa, bağlamından koparıp genellemek yanlış bir anlam çıkarabilir.

Günümüze nasıl taşınmalı?

Bugün “bidat ehli” denilen kişilere bu ifadeyi uygulamak doğru değildir. Çünkü kimse, kalplerdeki niyeti ve Allah katındaki değeri bilemez.

Alimlerimizin genel tavsiyesi şudur:

“Kişileri tekfir veya tahkir etme; rol model ol, davet et, düzeltmeye yardımcı ol, tebliğ et, yargılamak Allah’a aittir.”

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet