Tövbe etmeden ölen de mi doğrudan cennete girer?

- Bu hadisin açıklamasında yazana göre tövbe eden cennete girer, ama çoğu kişi tövbe şartı olduğunu söylemiyor. Lütfen bu hadisi şerhiyle açıklar mısınız?
Ebu Zerr kendisine tahdis edip dedi ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanına gittim, uyuyordu. Üzerinde beyaz bir elbise vardı, sonra (tekrar) yanına gittim, onun uyumakta olduğunu gördüm.
Sonra onun yanına gittiğimde uyanmıştı. Yanına oturdum, şöyle buyurdu: "La ilahe illallah deyip de sonra bu hal üzere ölen her bir kul mutlaka cennete girer."
Ben: Zina da etse, hırsızlık da etse de mi, dedim. O: "Zina da etse, hırsızlık da etse." buyurdu.
Ben: Zina da etse, hırsızlık da etse de mi, dedim. O: "Zina da etse, hırsızlık da etse" buyurdu. (Bu konuşmamız) üç defa tekrardan sonra dördüncüsünde: "Ebu Zerr'in burnu yere sürtünse dahi" buyurdu. (Ebu'l-Esved) dedi ki: Bunun üzerine Ebu Zerr: Ebu Zerr'in burnu yere sürtünse dahi, diyerek dışarı çıktı. Diğer tahric: Buhari, 5489; Tuhfetu'I-Eşraf, 11930)
- Ebu Zerr bu hadisi naklettiği zaman: "Ebu Zerr'in burnu yere sürtünse dahi” derdi. Ebu Abdullah (el-Buhari) dedi ki: "Bu, ölüm esnasında ya da daha önce tövbe edip pişman olması ve lå ilahe illallah demesi halinde böyledir." ona mağfiret olunur." (Sahih Buhari. 5827).

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, iman ile vefat eden bir Müslümanın cehennemlik halleri varsa, Allah dilerse affeder, doğrudan cennete alır, dilerse günahı kadar veya Allah'ın dilediği daha kısa bir zaman cehennemde kalır sonra cennete alır.

Bu kısa bilgiden sonra, konuyla ilgili şu noktalara bakmakta fayda vardır:

1) Bu hadisi rivayet eden Buhari’nin soruda işaret edilen şu yorumu söz konusudur:

“Bu, ölüm esnasında ya da daha önce tövbe edip pişman olması ve lâ ilâhe illallah demesi halinde böyledir, ona mağfiret olunur." (Buhari. 5827)

Fakat Buhari’nin “ölüm esnasında” demesi o anda tövbe etmesi anlamına gelmemelidir. Çünkü tövbenin kabul olmadığı zamanlardan biri de "Ma lem yuğerğir = (Hassasiyet gösterilmesi gereken hususlardan biri de tövbenin), can boğaza gelmeden" yapılmasıdır. Çünkü "yeis" hali denilen artık yaşama ümidinin kalmadığı ölümden önceki son anlarda nasıl ki iman etmek bir fayda sağlamıyorsa, bu anda yapılacak tövbe de kabul olmayacaktır.

2) Rivayete göre Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur:

“Allah kulun tövbesini, can boğaza gelmedikçe kabul eder.” (Tirmizî, h.no: 3537; İbn Mace, h.no: 4253)

“Günahları işleyip de kendilerine ölüm gelip çatınca. ‘Ben şimdi tövbe ettim.’ diyen kimselerle kâfir olarak ölenlerin tövbesi kabul olmaz ve onlar için kavurucu bir azap hazırlamış bulunuyoruz.” (Nisa, 4/18)

mealindeki ayette bu gerçeğe dikkat çekilmiştir.

3) Ehl-i sünnet inancına göre, -Tevhid / iman üzere ölen kimse- ister küçük ister büyük günahlar işlemiş olsun; ister tövbe etsin ister etmemiş olsun bu kişi Allah’ın meşietine / dilemesine bağlıdır. Allah dilerse affedip cennete koyar, ister cezasını verip günahları kadar (veya Allah’ın dilediği kadar) cehennemde kalır, sonra cennete gönderilir. Şayet imansız giderse ebedi cehennemde kalır. (krş. Tuhfetu’l-Ahvezi, 7/329)

Demek ki, hadiste geçen ifadeler, bu büyük günahları işleyenler dinden çıkmaz, kâfir olmaz ve cehenneme girse bile orada ebedi kalmaz anlamına gelir, eninde sonunda cennete girer demektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet