Eğer ölüm kader ise neden zengin insanlar daha uzun yaşar?

- Elhamdülillah bir Müslüman olarak Kadere inanıyorum ama eğer ölüm kaderin parçası ise neden İsviçre'de ortalama yaşam süresi 85 iken Afganistan'da ise 65-70?
- Yani maddi zenginlik insan yaşamına etki ediyorsa ölüm kavramı ve ne zaman öleceğimiz bilgisi nasıl kaderin parçası oluyor?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, kader Allah’ın ilminin bir nevidir; olmuş, olan ve olacak her şeyi, olacağı şekliyle Allah’ın bilmesi demektir.

Buna göre, örneğin Afganistan’da yaşayan bir kimsenin yaşam şartlarını, yemesini içmesini, hayatını nasıl nerede ve ne şekilde kullanacağını ve ölümüne neyin sebep olacağını Allah bilir.

İsviçre’de yaşayan bir kimsenin de yine yaşam şartlarını, yemesini içmesini, hayatını nasıl nerede ve ne şekilde kullanacağını ve ölümüne neyin sebep olacağını Allah bilir.

Demek ki, bu soru, kaderin tam anlaşılamamasından kaynaklanıyor.

Kaderin bir manası da plan ve program demektir. Bir mühendis bir binayı yapmadan önce onun planını çizer. Kapıdan pencereye, kullanılacak malzemeden bunların şekil ve kalitesine varıncaya kadar her şeyini planlar. Yani bir bakıma o binanın kaderini tayin eder.

Bir inşaat mühendisi binada kullanılan malzemelerin kalitesine, zeminin yapı ve şekline göre 100 senelik ömür biçtiği farklı dört yerde bina yapar. Bu farklı beldelerdeki insanların bu binaları nasıl kullanacaklarını bildiği için her beldedeki binalara farklı ömür tayin eder.

Bir beldedekiler binayı destekleyen kolonları, geniş dükkân yapmak için keserler. Bina temellerinin yanından temellerin oturduğu zeminden daha aşağıya yol açılır. Bu hâliyle binanın ömrü 50 seneye iner.

İkinci beldedekiler sadece kolonları keserler. Bu binaya 75 sene ömür biçilir.

Üçüncü beldedekiler sadece binanın yanından yol geçirirler. Bunun ömrü de 75 seneye iner.

Dördüncü beldedekiler binaya ihtimam gösterir, eskiyen ve yıpranan yerlerinin tamire ederler. Bu binanın da 100 senelik ömrü vardır.

Aynen bu misaldeki gibi, Allah da insanlara tayin ettiği ömrü, çevre şartlarına ve insanların bu bedeni nasıl kullanacaklarına göre tayin eder. 1950’li yıllarda Türkiye’de ortalama yaş ömrü 45-50 idi. Bu rakam hastalıkları önleyici tedbirlerin arttırılmasıyla uzadı. Günümüzde 65-75 seviyesine yükseldi.

Mühim olan ömrün uzunluğu değil, onun nasıl kullanıldığıdır. Bir kimse Allah’ı bilmiyor ya da biliyor ona ibadet etmiyorsa, 50 sene değil 50 bin sene yaşasa ne olacak. O ömrün Allah yanında bir saniye kadar hükmü yoktur.

Allah insana ömür gibi bir sermaye vermiştir. Bu kısa hayatta bu ömür sermayesi ile ebedi bir ahiret hayatının kazanılması veya kaybedilmesi her insanın en büyük meselesidir.

İnsan, ömrünün süresini bilmemektedir. Bir saniye sonrasına hiç kimsenin garantisi yoktur. Onun için İslâm âlimleri "insanın ömrü yaşadığı andır" diye tarif etmişler. Aklı başında her bir mümin kıldığı her namazını son namazı olarak düşünür. Çünkü önündeki vakte ulaşmaya garantisi yoktur.

Kader, insanın hayatından ayrı bir sistem değildir. İncir çekirdeğinde incir ağacının yaprağından çiçeğine, dalından budağına, meyvesinin şekli, kokusu ve rengine varıncaya kadar her şey planlanıp kaydedilmiştir. İşte bu bir bakıma incir ağacının kader defteridir. Burada, “Yaprağın kokusu da çekirdeğinde kayıtlı mıdır, yani kader programında var mıdır?” diye sorulmaz. Her şey kader defterinde kaydedilmiştir.

İşte incir çekirdeğindeki incir ağacının kader defteri ne ise, elma ağacının çekirdeğindeki programı da benzer tarzda çekirdeğinde kaydedilmiştir. Aynı şekilde insanın da bütün her şeyi anne karnındaki zigot adı verilen tek hücrenin genetik yapısında kader programı şeklinde kaydedilmiştir.

O kader programını bilmeyen insan kendi cüzi iradesi ile yaptığı işlerden sorumludur. Allah’ın onun ne yapacağını bilmiş olması o insanı mesuliyetten kurtarmaz.

Allah’ın kâinattaki icraat ve tasarrufu emirledir. Mesela, bir kumandan “Arş (yürü)” emri ile bir eri yürüttüğü gibi aynı emri ile bir orduyu da yürütür. Allah da “Ol” emriyle bir atomu yarattığı gibi, aynı emirle bir anda cennet ve cehennemi de yaratır.  Az-çok, büyük-küçük ona göre bir hükmündedir.

Bütün kâinat Allah’ın ilim, irade ve kudretine göre bir atom kadardır. Allah için geçmiş gelecek diye bir şey yoktur. Her şey bir anda onun nazarındadır. 

İşte kader de Allah’ın ilminin bir çeşididir ve genetik kanunlar manzumesidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet