Ordu komutanı, SAFİ adıyla ganimetten istediğini alabilir mi?

- Cihat ederek savaşan komutanlar, fethetikleri yerlerde savaştan sonra alacakları ganimetlerle "safi" adında bir şeyden bahsediliyor. Komutanın 5’te birini aldığını biliyoruz, ama bu 5’te biri seçim hakkını istediğini alabiliyor mu?

Komutan fethettiği yerde "Benim komutanlık hakkım olarak şurayı almak istiyorum." deyip irade bildirebiliyor mu; şeriatta komutanın böyle bir hakkı var mıdır?

- Komutanım diyen herkes böyle yapabilir mi, bunun bir sınırı ve kuralı yok mu?

Değerli kardeşimiz,

Ganimetlerden Hz. Peygamber (asm) tarafından özel olarak seçilen zırh, kılıç gibi bir şeye “SAFΔ denilir. Bu SAFÎ denilen ganimet payı, komutanlara verilen özel bir ganimet değil, yalnız Hz. Peygamber (asm)'in alabildiği özel bir şeydir. Hz. Peygamber (asm)'in vefat etmesiyle -Resulullah’a mahsus olan- bu pay da ganimet taksiminden düşmüştür. (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 6/461)

Hz. Peygamber (asm) SAFÎ payını komutanlık sıfatıyla değil, peygamber olduğu hasebiyle alıyordu. Kendisinden sonra peygamber olmadığına göre, bu pay da onun vefatından sonra -bütün alimlerin ittifakıyla- ortadan kalkmıştır. (bk. el-İnaye, şerhu’l-hidaye, 5/507)

Yalnız İmam Şafii’nin görüşüne göre, SAFÎ ganimeti, Hz. Peygamber (asm)'in vefatından sonra (komutanlara değil) halifeye geçmiştir. (İnaye, a.y)

Bununla beraber, Şafii kaynaklarında da bu ganimet türünün Hz. Peygambere (asm) mahsus olduğuna vurgu yapılmıştır. (bk. Ravdatu’t-Talibin,7/7)

İmam Şafii’nin “el-Ümm” adlı eserinde ise, Hz. Peygamber (asm)'in “SAFΔ denilen özel payı nasıl aldığına dair ihtilaf olduğu, bazılarına göre bunu (ganimet dağıtılmadan önce değil), normal payı olan ganimetin beşte birinden aldığı hususuna işaret edilmiştir. (bk. el-Ümm, 7/359)

Keza, meşhur Şafii fıkıh alimi, İmam Maverdi de “Hz. Peygamber (asm)'in vefatından sonra SAFÎ payının ortadan kalktığını, artık hiç kimsenin böyle imtiyazlı bir pay alamayacağını" açıkça belirtmiştir. (bk. Maverdi, el-Havî’l-Kebir, 8/391)

Öyle anlaşılıyor ki, İmam Şafii tarafından “bu payı halifelerin alabileceğine” dair iddia, Şafii kaynaklarında doğrulanmamaktadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet