Bu, ümmetimden çıkan ilk fitnedir! Eğer biriniz onu öldürmüş olsaydı, ümmetimde iki kişi arasında ihtilaf çıkmazdı, anlamındaki hadisi açıklar mısınız?

- Peygamber (s.a.v.)'in yanında, bir adamdan bahsettiler ve onun cihadındaki ve ibadetteki kuvvet ve çalışkanlığından dem vurdular. Bir de baktılar ki, bahsettikleri adam, kendilerine doğru gelmektedir. Peygamberimiz de bunun üzerinde:

"Ben, bu adamın yüzünde şeytani bir iz görmekteyim." buyurdular. Adam geldi ve selam verdi. Peygamberimiz de kendisine:

"Söyle bakalım, sen kendi kendine, bu ümmetin içinde senden daha hayırlı kimse olmadığını söyledin mi, söylemedin mi?" Adamcağız:

"Evet!.." dedi. Sonra kalkıp gitti. Mescide girip namaz kılmaya başladı. Bu sırada Peygamberimiz:

"Kim, gidip de şu adamı öldürecek?" diye sordu. Ebu Bekir kalkıp gitti, fakat onu namaz kılar vaziyette görünce öldürmeden geri döndü ve durumu haber verdi. Peygamberimiz ise yine:

"Kim gidip onu öldürecek?" buyurdu. Ömer kalkıp gitti, öldürmeden geri geldi. Ali gitti, o da öldürmeden geri eldi. Zira o adam, çoktan gitmişti. Peygamberimiz de bunu Ali´ye önceden haber vermişti: "Eğer onu yerinde bulursan..." demişti. Ali de dönüp geldikten sonra Peygamberimiz:

"Bu, ümmetimden çıkan ilk fitnedir! Eğer biriniz onu öldürmüş olsaydı, ümmetimde iki kişi arasında ihtilaf çıkmazdı!" buyurdu.

Değerli kardeşimiz,

Bu konuda dört-beş hadis rivayeti vardır. Sahabeden olan ravilerden biri Ebu Bekre, biri Ebu Said el-Hudri, biri de Hz. Enes’tir.  Yukarıda, Türkçesi verilen hadisin sahabe ravisi Hz. Enes’tir. Kayanğı için (bk. Heysemi, Mecmau’z-Zevaid, 6/225-226/h. no: 1401-1402).

- Evvela bu hadis rivayetleri, kısalık-uzunluk bakımından olduğu gibi, bazı ifade tarzları bakımından da farklılık göstermektedir. Özellikle uzun olanlarının senedlerinde zayıf raviler vardır. (bk. Heysemi, a.y) Örneğin, Türkçe tercümesi verilen rivayetin 1401 nolu hadis rivayetinde yer alan Yezid er-Rikkaşi, cumhur tarafından zayıf kabul kabul edilmiştir. 1402 nolu hadis rivayetinde yer alan Musa b. Ubeyde metruktur. (Heysemi, a.y)

- Hadis kaynaklarında bu rivayetleri açıklayan bilgilere ulaşamadık.

Bununla beraber, Heysemi, bu hadis rivayetlerini “Bağiler kitabının Hariciler babı”nda zikretmiştir. Demek bu rivayetlerde söz konusu olan kötü kimse Haricilerden biri olmaya namzet idi.

- O halde denilebilir ki, Hz. Peygamber (asm), sahabenin ibadetine hayran kaldığı bu kişinin ileride dinden çıkacağını bilmiş ve ileride olacak bu hadiseler esnasında "namaz kılıyorlar" diyerek bu Haricilerle mücadeleden vazgeçmemeleri için uygulamalı bir ders vermiştir. Namaz kılmakta olan bir kimseyi öldürmeyeceklerini bildiği için Peygamberimiz, sahabelerini rahatlıkla onu öldürmelerini salık vermiştir.

Özellikle Hz. Ali’nin en sonda yer alması, işin sonunda bu olaylarla karşılaşacak olan kimsenin Hz. Ali olduğuna da bir işaret vardır. Nitekim 1402 nolu hadis rivayetinin sonunda verilen bilgiye göre, Muhammed b. Veheb el-Kurazî, bu adamın Hz. Ali tarafından öldürülen “Zü’s-Sedy = bir kolu kemiksiz meme büyüklüğünde bir tümör şeklindeki" alametiyle bilinen haricilerin liderlerinden biri olduğunu söylemiştir.

Çünkü rivayet göre, Hz Ali Haricilerle yaptığı savaşın sonunda, böyle bir alameti olan bir adamı bulmaları için arkadaşlarına talimat vermiştir. Adam bulununca da “Allah ve Resulü elbette doğru haber verdiler.” diyerek, daha önce Hz. Peygamber (asm)'den duyduğu haberin çıkmasından duyduğu sevinci dile getirmiştir. (Heysemi, h. no: 1452)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet