Namazdayken 180 derece dönünce neden namaz bozulmadı?

1) Biliyoruz ki; Hanefî mezhebine göre başlanmış olan bir nafilenin bozulması, kazayı gerektiriyor. Peki mesela öğle namazının dört rekâtlık ilk sünnetine niyet edip namaza başlayan kişi, ikinci rekâttayken farz için cemaatin namaza başladığını görüp bu namazı bıraksa ve cemaate uysa; yarıda bıraktığı o ilk dört rekâtlık namazı farzdan sonra kaza mı etmelidir?
- Bu kıldığı kaza öğlenin ilk sünnetinin mi kazasıdır (ki bu sünnettir bildiğime göre) yoksa o yarıda bıraktığı nafilenin mi kazasıdır (bildiğime göre bunun hükmü de vacip olur)?
- Eğer ikincisiyse; o zaman ayrıca öğlenin ilk sünnetini de kaza etmek gerekir mi?
2) Sabah namazının sünnetini evinde kılıp camiye farz için gelen kişi tahiyyetu’l-mescid namazı kılabilir mi?
- Hâlbuki sabahın sünnetinden sonra nafile kılmak mekruhtur, bilgisi var.
3) Kıblenin değiştiğini bildiren vahiy inince; kıble tam ters (180 derece; kuzeyden güneye) değiştiğine göre o esnada namazda olan cemaat nasıl yönünü değiştirmiştir ve özellikle imam arkada kalmış olmadı mı; imam nasıl öne geçti?
- Bunlar yapıldıysa namazı bozan amel-i kesir gerçekleşmedi mi?

Değerli kardeşimiz,

Cevap 1:

Öğle namazının ön sünnetini kaza etmiş olacaksınız. Farz ve vacib olan namazlar dışındaki müekked veya gayr-i müekked sünnetler de nafile terimi içinde yer alır.

Cevap 2:

Birçok fıkıh mezhebine göre mekruh vakitlerin istisnalarından biri de tahiyyetü’l-mesciddir. Onlara uyarak kılınabilir.

Cevap 3:

Peygamberimiz (asm) Mekke’de bir rivayete göre hem Kâbe’ye hem de Kudüs’e yönelecek şekilde namaz kılmışlar. Medîne’ye gelince 15 ay kadar Kudüs’e yönelerek kılmışlar. Kıblenin değişmesi sırasında O’nun namazda olduğuna dair kesin delil yok, farklı rivayetler var, bunlardan birine göre kendisine önce bildirilmiş, o andan itibaren de Mekke’ye yönelerek kılmışlar.

Bir başka rivayete göre Medîne’de, eski adı Benî Selime olan bir mescidde Resûl-i Ekrem (asm) öğle veya ikindi namazını kıldırdığı sırada Bakara sûresinin 144. âyeti nazil olmuş, buna uyarak namazı bozmadan Kâbe’ye yönelmişlerdir; bu yüzden o mescidin adı Kıbleteyn (iki kıble) Mescidi olmuştur.

Yine bir rivayete göre Efendimiz’in (asm) bulunmadığı bir mescidde (Kıbleteyn Mescidi) cemaatle namaz kılınırken oraya gelen bir kişi kıblenin değiştiğini ve artık Mekke’ye / Kâbe’ye yönelmek gerektiğini ilan etmiş; bunun üzerine namazda iken yön değiştirilmiştir: Erkekler yön değiştirmişler, kadınlar onların arkalarında yerlerini almışlar, imam da arkadan öne geçmiş.

Bütün bunlar çok amel (namaz dışı faaliyet) olduğu halde, o güne ve duruma mahsus olmak üzere namazı bozmamış.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet