Namazda ameli kesir nedir? Namaz kılarken cisimlerin yerlerini değiştirmek namazı bozar diye biliyorum. Peki istemeden yapılırsa da namaz bozulur mu?..

Namaz kılarken cisimlerin yerlerini değiştirmek namazı bozar diye biliyorum. Peki istemeden yapılırsa da namaz bozulur mu? Mesela; dar bir yerde namaz kılıyoruz, yanımızdaki sehpanın üzerindeki vazoya istemeden elimiz kolumuz vs çarptı, yeri değişti, namaz bozulur mu? Seccadenin kayması gibi. Ya da cemaate uymuşken yanımıza gelene ne kadar yer verebiliriz, ayaklarımızı sürüyerek yürüyerek mi yoksa sadece biraz daha sıkışarak, diğer tarafımıza yaklaşarak mı?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Sorunuzda geçen durumlardan dolayı namazın bozulmadığını ifade edebiliriz.

Namaz içinde çok sayılan iş ve hareket, yani ameli kesir namazı bozar; az sayılan iş bozmaz. Şöyle ki: Namaza ve namazı düzeltmeye ait olmayan ve çok hareket sayılan bir hareket namazı bozar. Çok iş ve hareket (ameli kesir) o işdir ki, onu işleyen kimseyi, dışardan bir kimse gördüğü zaman, namazda olmadığından şübhe etmez. Bunun karşıtı az iştir ki, sahibini gören, onun namazda olup olmadığından şübheye düşer:

Örnek: Namaz kılmakta olan bir kimse, yerden bir taş alarak kuş veya benzeri bir şeye atacak olsa, namazı bozulur. Çünkü bu hareketi çok harekettir. Fakat yanında bulunan bir taşı bir eliyle atacak olsa, namazı bozulmaz. Çünkü bu bir az işdir. Ancak namaz içinde başka bir şey ile uğraştığından dolayı günah işlemiş olur.

Namazda bir özür olmaksızın birbiri ardınca hiç durmadan en az üç adım atmak namazı bozar. Yine, bir şahsın çarpması üzerine, namaz kılanın elinde olmayarak yerden üç adım kadar yürümesi de namazı bozar. Namaz kılınan yerden tutup çıkarılmak da böyledir, namaz bozulur.

Namazda tekrarlama yapılmaksızın bir el ile baştan sarığı veya giysiyi kaldırıp yere koymak veya bunları yerden kaldırıp başa koymak, namazı bozmaz. Fakat bunları yerden kaldırıp başa koymak çok iş ve harekete muhtaç olursa, namazı bozar.

Namaz kılmakta olanın, bir kimseye bir el veya bir kamçı ile vurması, namazı bozar. Çünkü bu, çok iş ve harekettir. Fakat hayvan üzerinde namaz kılanın bu hayvana arka arkaya üç defa vurması, namazını bozarsa da, bir veya iki defa vurması bozmaz. Sahih olan görüş budur.

Yine, hayvanın yürümesi için; bir ayağı iki defa hareket ettirmek namazı bozmaz. Fakat iki ayağı hareket ettirmek bozar. İki ayak, iki el yerinde sayılır.

Namazda iken hayvana binmek, namazı bozar; fakat namazda iken hayvandan inmek bozmaz.

Namaz içinde bir ayakkabıyı iki el ile giyinmek, namazı bozar. Fakat ayağındaki ayakkabılarını ayaktan kolayca çıkarıvermek, namazı bozmaz.

Bir kimse yanılarak veya kasden bir buğday tanesi yese, bir damla su içse, gözüne sürme çekse, bedeninin herhangi bir yerine yağ sürse, baş ve sakalının saçlarını tarasa veya örse, namazı bozulur. Çünkü bunlar birer çok iştir. Fakat bir elinde bulunan yağı veya benzerini diğer eline alınmaksızın başına veya başka bir organına sürse, bununla namazı bozulmaz. Çünkü bu az bir iştir.

Namazda çocuğu alıp emzirmek namazı bozar. Namaz kılmakta olan bir kadının memesini çocuk kendi başına tutup emecek olsa bakılır: Eğer süt çıkmaksızın bir iki defa emmiş olursa, namaz bozulmaz. Fakat süt çıkarsa veya süt çıkmaksızın iki defadan çok emerse, namaz bozulur.

Namaz içinde bulunan bir erkeği, zevcesinin öpmesi veya okşaması ile namazı bozulmaz. Ancak erkeğin şehveti uyanırsa, bozulur. Fakat bir kadının namazı, kocasının kendisini şehvetle okşaması ile veya ister şehvet olsun, ister olmasın öpmesiyle bozulur. Çünkü cinsel yaklaşma konusunda kocanın hareketi asıldır.

Bir kimse namazda iken, gözüne karşı gelen bir kitaba yalnız baksa yahut ne yazılmış olduğunu anlamak için bir göz atsa, sahih olan görüşe göre, namazı bozulmaz. Fakat karşısında bulunan bir Kur'an-ı Kerim'den yahut yazıları bulunan bir mihrabdan Kur'an-ı Kerim âyetlerini okuyacak olsa, bakılır: Eğer okuduğu âyetler, onun ezberinde idi ise, namazı bozulmaz. Fakat ezberinde yoktu ise, en az bir âyet okuyunca namaz bozulur; çünkü bu, bir öğrenme demektir. Bu mesele İmam Azam'a göredir. İki imama göre ziyade okumakla da bozulmaz. Ancak böyle bir okuma mekruhtur. Bunda, kitab ehline (Yahudi veya Hristiyanlara) bir benzeyiş vardır. (Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Namazı Bozan ve Bozmayan Şeyler)

İlave bilgi için tıklayınız:

AMEL-İ KESÎR

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet