Muhammed Peygamber’in gömleği, zeytinyağcı gömleği gibi miydi?

- Muhammed Peygamber’in gömleği, zeytinyağcı gömleği gibiymiş. 
- (Iraki) Peygamberimizin gömleği zeytinyağlı olmasının hikmeti nedir?
- Iraki’nin böyle bir rivayeti var mı, varsa sıhhat durumu nedir, zeytinyağcı gömleği gibi olmak ne demektir?

Değerli kardeşimiz,

İmam Gazzâlî, "İhyâu Ulûmi’d-dîn" adlı eserinde, Hz. Peygamber (asm)'in gömleğinin yağ satıcısı bir kimsenin gömleği gibi olduğuna dair bir bilgi aktarmaktadır.(1)

Zeynuddîn el-Irakî, "el-Muğnî an hamli’l-esfâr" adındaki eserinde Gazzâlî’nin kitabında aktarmış olduğu hadislerin tahrîcini yapmış, yani hangi hadis kitaplarında geçtiğini tesbit etmeye çalışmıştır. Bu anlamda el-Irakî söz konusu rivâyetin Tirmizî’nin eş-Şemail kitabında Enes b. Mâlik’ten rivayet edildiğini ve zayıf senedli bir rivayet olduğunu aktarmıştır.(2)

Tirmizî, "eş-Şemâilü’l-Muhammediye" adlı eserinde Enes b. Mâlik'in şöyle dediğini rivayet eder:

 "Hz. Peygamber (asm) başını çok yağlardı. Sakalını sık sık tarardı. Başını çok örterdi. Elbisesi sanki yağcı elbisesi gibiydi."(3)

Şerhlerin verdiği bilgiye göre Hz. Peygamber Efendimiz, yağ sürdüğü esnada sarığının altına onun yağlanmaması için kadınların başlarına örttükleri tülbent gibi bir şey örterdi. İşte bu tülbent âdeta yağ satanların elbisesi gibi olurdu. Kâdı Beydâvî, hadiste geçen yüksiru’l-kınâa (وَيُكْثِرُ الْقِنَاعَ) ifadesinin "yağ sürdüğü esnada bu kına" (الْقِنَاع) denen başa örtülen örtüyü çok kullanırdı" demek anlamına geldiğini belirtmiştir.(4)

Ali el-Kâri, Mirkâtü’l-mefâtih adlı şerhinde; Bazı âlimler, Hz. Peygamber’in bedenine giymiş olduğu elbisenin saçlarını sıklıkla yağlamasından dolayı çok yağlanmış olduğunu söylemişlerse de bunun doğru olmadığını, doğru olanın elbisesinin kirlenip yağlanmaması için kullanmış olduğu kına’ denen örtünün yani tülbent gibi bir şeyin yağlanmış olduğunu ifade etmiştir.(5)

Bunun böyle anlaşılması daha doğrudur. Çünkü Hz. Peygamber, insanların en temiz elbise giyeni, görünüşü en iyi ve en güzel olanı idi. Ebu Dâvûd’un aktarmış olduğu bir rivayette Hz. Peygamber, elbisesi kirli olan bir adamı görünce "Yıkayacak bir su bulamamış mı?" diye onu yadırgamıştır.(6) Başka bir rivayette de; "Elbiselerinizi düzeltin ta ki insanlar arasında parmakla gösterilen birisi olabilesiniz. Çünkü Allah, çirkinliği ve çirkin söz söylemeye özenen kimseleri sevmez."(7) buyurmuştur.

Bu tarzdaki bir yorumu, söz konusu hadîsin farklı bir tarîkinde milhafesi yağcı elbisesi gibi olurdu ifadesi de desteklemektedir.(8) Milhafe, çarşaf anlamına gelmektedir.

 Bu bilgiler Hz. Peygamber’in yağlandığı esnada, elbisesinin kirlenmemesi için üzerine örtünecek bir şey aldığı anlamına gelmektedir. İbnü’l-Kayyım da başını kına’ denen örtüyle sadece ihtiyaç anında örttüğünü belirtmiştir.(9) Zaten bu mana kastedilmemiş olsa hadîste başını çok örter (yüksiru’l-kınâa) ifadesinin zikredilmesi uygun düşmezdi. Başını yağlar ve elbisesi yağ satanın elbisesine benzer demekle yetinirdi.(10)

Sonuçta Hz. Peygamber (asm)’in üzerine giydiği elbisenin değil, saçlarına yağ sürdüğünde sarık ve diğer elbisesinin kirlenmemesi için başına örttüğü bir örtünün yağcı elbisesine benzediğinin ifade edildiği anlaşılmaktadır.

Kaynaklar:
1. Gazzâlî, İhyâu ulûmi’d-dîn, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, IV, 232
2. el-Irakî, el-Muğnî an hamli’l-esfâr, Dâru  İbn Hazm, Beyrut, s.1589.
3. Tirmizî, eş-Şemâilü’l-Muhammediye, Dâru  İhyâi’t-türâsi’l-arabi, Beyrut, I,40.
4. Kâdî Beydâvî, Tuhfetu’l-ebrâr şerhu Mesâbîhi’s-sünne, Kuveyt, III,159.
5. Ali el-Kâri, Mirkatü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, VII, 2824, 2825.
6. Ebu Dâvûd, “Libâs”, 14.
7. Ebû Davud, Libas, 25; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, IV, 180.
8. Zehebî, Mîzânü’l-i’tidâl, I,488.
9. İbnü’l-Kayyim el-Cevziyye, Zâdü’l-meâd, I, 137.
10. Ali el-Kâri, Mirkatü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, VII, 2824, 2825.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet