Katılım bankalarının / özel finans kurumlarının, kredi kartı ile yapılmış olan bir işlemi taksitlendirmesi caiz midir?

Bir özel finans kurumundan aldığım kredi kartımla 330 TL. lik taksitsiz alışveriş yaptıktan sonra, söz konusu katılım bankasından "330 TL.lik işleminizi aylık %1,89 kar oranı ve %1 ücretle 36 aya kadar bölmek için mesajı cevaplayın." şeklinde mesaj aldım. - Katılım bankaları genelde ürünü peşin alıp taksitle satmaktadır. Ama burada yapılmış bitmiş bir ticaret sonucu oluşan borcun taksitlendirilmesinden bahsedilmektedir. - Böyle bir işlemi yapmak faize girer mi? - Bu işlemi yapmak caiz midir?

Değerli kardeşimiz,

Kredi kartı katılım bankalarından alınmış ise, müşteri malı, bankaya vekâleten alıyor ve sonra da bankadan kendi almış oluyor.

Faizsiz finans kurumları/katılım bankaları, meşru olan, meşru olduğuna dair fetva alınmış bulunan birden fazla iş yaparlar. Bunlardan biri de bir malı peşin alıp, vadeli olarak satmaktır.

Vadeli satımda, peşine göre fiyat biraz daha yüksek olur (vade farkı bulunur).

Kurum, bir müşterisine kart verdiğinde onunla şöyle bir anlaşma yapıyor (yapmalıdır), şunu diyor (demelidir):

"Bu kart ile ne alırsan bana vekaleten, benim namıma almış olacaksın, ben onun parasını satın aldığın yere ödeyeceğim. Sen istersen o malı benden peşin (peşin sayılan süre içinde bedelini bana ödeyerek) veya vadeli satın alırsın, satın aldığın takdirde -eğer vadeli alırsan- benim sana uygulayacağım vade farkı şudur."

Kartı alan da bunu kabul ederse problem kalmaz, işlem meşru olur.

Buna göre, özel finans kurumları/katılım bankaları, kart hamilini vekil kılarak malı aldırıp sonra onlara satmak şeklinde işlem yapmakta, satarken bir kâr koymaktadırlar. Vade farkı faiz değildir, malı para ile sattığınızda faiz oluşmaz.

Bu bankaların diğer bankalardan üç önemli farkına işaret etmekte fayda var:

1. Bu bankaların ülkemizde ve/veya bir İslam ülkesinde şer'i heyetleri vardır, yapacakları işlemlerin dine uygun olup olmadığını bunlar açıklarlar ve bankalar da bu açıklamalara uyarlar.

2. Bu bankalar faizle ödünç para vermez, ortaklık, kiralama ve alım satım yaparak ticaret ve sanayii destekler.

3. Yaptığı işlemlerin konuları "helal ve caiz" olmak durumundadır; bu bankaların katkısı ile mesela sigara ve içki alıp satmak veya üretmek mümkün değildir.

Soru: Katılım bankalarının kredi kartı ile alışverişlerde vekalet varsa; kişi içki aldığında veya başka bir harama girdiğinde katılım bankası içki satan bir pozisyona düşmez mi?

Cevap: Evet, düşer, bu sebeple bankanın, haram mal alım satımı için vekalet vermediğini belirtmesi gerekir. Buna rağmen müşterinin haram mal aldığını belgelerden tespit ederse, onun kartını iptal eder ve bir daha ona kart vermez.

Soru: Vekaleten alışveriş yapan adam, ben kuruma vekaleten aldığım malları kurumdan satın almaktan vazgeçtim deyip aldığı malı götürüp kuruma teslim edebilir mi?

Cevap: Kurum, "Benden kendine satın alman şartıyla sana namıma mal alma vekaleti veriyorum" demesi durumunda, aldığı malı kurumdan satın almak mecburiyetinde olur. 

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet