Kadın neden birden fazla eş ile evlenemez?

- İslam dininde bir erkek dört kadın ile evlenebilirken bir kadın neden birden fazla erkekle evlenemiyor. Adaletinden ve hikmetinden hiç şüphemizin olmadığı İslam dinin bu hükmünün hikmeti nedir?
- Ayrıca bu hükmü duyan bazı din düşmanları bu hükmün kadını aşağıladığını ve erkeği kutsadığını iddia ediyorlar, nasıl cevap vermeliyim?.

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle çok evliliği meşru kılan ayeti bir hatırlayalım:

وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا

"Eğer yetim olan kızlar hakkında adaletli olamayacağınızdan korkarsanız, o hâlde size helâl olan kadınlardan ikinci, üçüncü ve dördüncü hanımınız olmak üzere nikâhlayın! Buna rağmen(onların da aralarında) adaletli olamayacağınızdan korkarsanız, artık bir tek(hanım) veya sahip olduğunuz cariyeler (ile yetinin)! Bu, haksızlık etmemenize daha yakındır." (Nisa, 4/3)

Ayette geçen اَلْيَتَامَى kelimesi hem yetim hem de dul kadınları ifade etmektedir. Buna göre mana;

Mucahid demiştir ki, اَلْيَتَامَى (yetimler ve dullar) hakkında adaletsizlik yapıp zinaya düşmekten korkarsanız size helal olan kadınlardan ikişer, üçer ve dörder nikâhınıza alınız.

Demek ki ayetin anlatmak istediği “yetimleri, sahipsiz dulları da zayıf görerek zinaya düşmektense, meşru dairede kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikâhınıza alarak bu büyük günahtan kurtulunuz.” Eğer almış olduğunuz eşler arasında adaleti gözetemeyecek olursanız, bu durumda sizin için hayırlı olan tek eştir.

Şimdi sorumuzun cevabına gelebiliriz:

Yaptığımız açıklamadan da anlaşıldığı gibi, İslam dini çok evliliğe şartlı onay vermiştir.

Yani zinaya düşmek korkusu ve eşleri arasında adaletli olması şartıyla çok eşliliğe onay vermiştir. Eğer bu şartlar yerine getirilmez ise, o zaman tek eşin daha hayırlı olduğu yine aynı ayet içerisinde zikredilmiştir.

Burada çok önemli bir hususu dile getirmek gerekiyor. Çok evlilik meselesi “fiili bir istisna” durumudur. Yani bir kişi zinaya düşme tehlikesi ile karşı karşıya olacak, eşler arasında adaleti sağlayacak ki, başka birisi ile evlenebilsin.

Şu halde toplumun kaçta kaçı zina tehlikesi ile karşı karşıyadır ve kaçta kaçı eşleri arasında adaleti sağlayacak? Yani her eşinin nafakasını sağlayacak kadar zengin olacak, aynı zamanda eşleri arasında adaleti gözetecek. Sayı ancak yüzde bir veya iki olabilir. Bu ise “fiili bir istisna” durumudur.

Konuyla ilgili iki tane hadis aktarmak istiyoruz:

“Evleniniz, çoğalınız, çünkü ben kıyamet gününde sizin çokluğunuzla iftihar edeceğim.” (Beyhakî, VII/81)

“Sevimli, doğuma müsait kadınlarla evlenin.” (Ebu Davud, Nikah 2; İbn Mace, Nikah 1)

Bu iki hadisten de anlaşıldığı gibi, İslam dini evliliğin ilk gayesini neslin devamı ve çoğalması olarak belirlemiştir. Evlilikte geriye kalan faydalar bu faydanın yanında teferruattır. Şehvet ise, neslin devamını sağlamanın küçük bir mükâfatıdır.

Şimdi de "Neden erkek çok eş edinirken, kadın edinemez?" sorusunun cevabını arayalım:

Bunun ilk cevabı, mülkün sahibi olan Allah böyle istediği içindir. Ancak, hakim olan Allah’ın, her emrinde ve her yasağında sayısız hikmetler vardır. Bu hikmetleri bulmak da bir ibadettir. Bu açıdan sorunuza hikmetler açısından da bakmak uygun olacaktır.

Neden bir kadın birden fazla eş ile evlenemez, hikmeti nedir?

1. Evliliğin en önemli gayesi neslin devamıdır. Bir kadın dört erkek ile evlenirse bir yılda bir defa doğum yaptığı için nesil daha az olur. Oysa bir erkek dört kadın ile evlense bir yıl içerisinde dört doğum gerçekleşebilir.

2. Dünya ortalamasına göre kadınlar menopoza 51 yaşında giriyorlar. Yani 51 yaşından sonra çocuk yapamıyorlar, hatta cinsel isteklerinden kesilebiliyorlar. Oysa erkek 80 yaşında bile hem çocuk edinebilir hem de cinsel duyguları devam edebilir.

3. Kadın fıtratı gereği hem bedeni hem de duygusuyla şehvet duyar. Oysa erkek daha çok bedeniyle şehvet duyar. Eğer kadının dört eşi olsa, bunlardan ancak en beğendiği ile tam anlamda şehevi bir duygu içerisine girip diğerlerini ihmal eder. Oysa erkeğin bedeni şehveti daha güçlü olduğu için, her eşiyle şehevi bir duygu içerisine girebilir.

4. Bir kadın dört erkek ile evlenir ve bir çocuğu olur ise, çocuğun kimden olduğu bilinmediği için babalık konusunda tartışma çıkar. Oysa bir erkek dört kadın ile evlense, herkesin çocuğunun hem annesi hem de babası tartışmasız bilinir.

5. “Nimet külfetle olur.” kaidesince, bir kadın dört eş alırsa, bu nimetin karşısında bu eşlere bakması ve nafakalarını sağlaması istenir. Bu ise kadın için nimet değil aksine en büyük külfettir. Oysa bir erkek zaten dört eşine bakabilecek durumda ise çok evlilik yapabilir.

Neden bir erkek dört kadına kadar evlenebilir hikmeti nedir?

1. Savaş gibi toplumsal olaylarda erkekler kadınlardan daha çok öldüğü için kadınların sayısı erkeklerden daha fazla olur. Eğer İslam dini çok eşliliği meşru kılmamış olsaydı bu kadınlar ne yapacaktı.

Dolayısıyla çok eşlilik aslında kadınların hukukunu korumaktır.

2. Bir erkek çok sevdiği bir kadınla evlense ve 10-15 yıl çocukları olmasa, sonra çocuğun kadından olmadığı anlaşılsa bu durumda ne yapılmalı?

Eğer İslam çok eşliliği meşru kılmamış olsa idi, erkek ya ömür boyu çocuksuz kalacak ya da çok sevdiği eşini boşamak zorunda kalacak.

Peki on beş yıl sonra boşanan ve çocuğu da olmadığı anlaşılan bu kadıncağız ne yapacak?

Oysa İslam çok eşliliği meşru kıldığından, bir kadınla daha nikah yapar ve diğer eşini de boşamadan hayatlarına devam ederler.

Eğer erkeğin çocuğu olmaz ise, kadın çocuk edinmek isterse mahkemeye başvurarak eşinden ayrılabilir.

3. Önceki soruda da söylediğimiz gibi, dünyadaki kadınların menopoz ortalaması 51 yaştır.

Peki, bu yaştan sonra çocuk edinmek isteyen ve cinselliği devam eden erkek ne yapmalı? Bir eş daha alarak hayatına devam edebilir.

Son olarak şu üç notu da aktarmak istiyoruz:

Not 1: Kadın evlenirken, çok eşle evlenilmemesi veya boşama hakkını elinde tutması şartını isteyerek bu sıkıntıdan kurtulabilir.

Not 2: Mecmua-i cedide kitabında “Eşine zulmedeceğinden korkulan bir erkeğin evlenmesi mekruhtur. Hatta Hakim’in onun evlenmesine engel olması gerekir.” diye fetva verilmiştir.

Not 3: İslam dini tek eşi dörde çıkarmamış, tam aksine cahiliye döneminde sınırsız olan evliliği dörde çekmiştir. Gaylan ibni Seleme’nin on eşi vardı. Müslüman olunca Resulullah ona “Ya Gaylan, eşlerinden dördünü seç diğerlerinden ayrıl.” buyurdular.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet