İstidrac ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir?

- İstidracın ne olduğunu anlatan Ayet ve varsa Hadislerin sıhhat dereceleri ile bu Hadislerin kaynağı nedir?
- Özellikle istidrac ile ilgili Hadislerin sıhhat derecesi ve kaynağı nedir?

Değerli kardeşimiz,

İstidrâc, “Derece derece yükseltmek, yavaş yavaş sonuca ulaştırmak” anlamındaki kelime Kur'an-ı Kerîm’de fiil sigasıyla geçer ve Allah’ın ayetlerini, özellikle Kur’an’ı yalanlayanların bilemeyecekleri yollarla yenilgiye ve azaba maruz bırakılacaklarını ifade eder. (A‘râf, 7/182; Kalem, 68/44)

İstidrâc zalim, kafir ve azgın kişilerin tedrîcî olarak felakete yaklaştırılması ve bu esnada kendilerine bazı geçici imkân ve başarıların sağlanmasıdır.

Firavun örneğinde olduğu gibi (Zuhruf, 43/46-56) istidrâc sahibi kişiler elde ettikleri başarıları kendi gayretlerinin ürünü zanneder, kibirlenir ve azgınlıklarını alabildiğine arttırırlar, nihayet ilâhî azaba maruz kalıp yok olurlar.

Nitekim Kur'an’da genel bir ifade kullanılarak önceki milletlere de peygamberler gönderildiği, bu milletlerin hakka boyun eğmelerini sağlamak amacıyla bir süre sıkıntılar ve hastalıklarla denendikleri, daha sonra bütün imkân kapılarının kendilerine açıldığı, nihayet alabildiğine şımardıkları bir sırada, ansızın yakalanıp helâk edildikleri ifade edilerek (En‘âm, 6/42-45) istidrâca dair eski toplumların hayatından örnekler verilmiştir.

Bazı hadislerde deccâl için zikredilen hârikulâde yetenek ve imkânlar da (DİA, IX, 69) istidrâc kabilinden sayılmıştır.

Ayrıca bir rivayette, günahlarına rağmen kişinin istediklerine kavuşmasının da istidrâc olduğu bildirilmektedir. (Müsned, IV, 145)

Bu anlamda gelen bazı rivayetlerin zayıf olduğu ifade edilmekle beraber, bu rivayetin “hasen” olduğu bildirilmiştir. (bk. Münavi, Feyzu’l-kadir, 1/354-355, h.no: 629)

Hâris el-Muhâsibî, terimin anlamını genişleterek mal ve servetleriyle ya da başka nimetlerle gururlanıp bunları Allah yolunda harcamamak suretiyle müminlerin de istidrâca mâruz kalabileceğini belirtir. (Halve, s. 44-45)

Kur'an-ı Kerîm’de istidrâc ile anlam yakınlığı içinde bulunan başka kavramlar da vardır. Bunların başlıcaları mekr, keyd, hud‘a ve muhâdaa ile (hile ve tuzak kurmak, hile yapmak, aldatmak) imlâ ve imhâl (mühlet vermek) kavramlarıdır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- İstidrac ve keramet nedir?
- İSTİDRAC.
- Deccal kimdir? Deccal'in istidrac (olağanüstü şeyler) göstermesi ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet