İstanbul gibi büyük şehirlerde oturanlar için seferilik nereden itibaren başlar; ilçe sınırından mı yoksa il sınırından itibaren mi başlar?

- İstanbul Mecidiyeköy'de ikamet eden birisi Tekirdağ Çerkezköy'e gittiğinde seferi olur mu?

- İstanbul'un Büyükçekmece sınırından itibaren Çerkezköy arası 67 km. Mecidiyeköy'den Çerkezköy'e hesap edilirse 112 km oluyor.

- Şimdiye kadar kendini seferi zannederek namazları kısaltarak kılan bu kişinin, kısaltarak kıldığı bu namazlar geçerli olur mu; yoksa kaza mı etmelidir?

Değerli kardeşimiz,

Sorunuzun iki yönü vardır. Sorunuzu buna göre cevaplayacağız.

1. Bilindiği üzere, bir kimse sürekli yaşamakta olduğu vatanından ayrılıp, ziyaret vb. amaçlarla 90 km. ve daha uzak bir yere on beş günden daha az bir süreliğine giderse seferilik hükümlerine tabi olur. (Mevsıli, el-İhtiyar, I, 79). Dinen sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişi, bulunduğu şehrin belediye sınırlarından çıkınca misafir hükmünde kabul edilir. Bu kimse yolculuk hüküm ve ruhsatlarından yararlanmaya başlar (Merğinani, el-Hidaye, I, 81).

Buna göre, yolculuğa çıkıp belediye sınırlarını geçen kimse dört rekatlı farz namazları iki rekat olarak kılar. Günümüzde şehirler genişlemiş, Ankara-İstanbul örneğinde olduğu gibi, iki ucu arasındaki mesafe neredeyse sefer mesafesi olacak kadar genişlemiştir.

Günümüzde, bu gibi kentlerde seferiliğin nereden başlayacağı konusunda görüş farklılıkları vardır. Bazıları otogardan veya istasyondan, bazıları büyük şehrin hangi ilçesinde oturuyor ise o ilçenin hudutlarını çıktıktan sonra, bazıları da büyükşehrin meskun sınırlarını çıkmakla yolculuk mesafesi başlar ve oraya girmekle de sona erer görüşündedirler. (bk. Seferilik ve Hükümleri, İstanbul 1997).

2. Görüldüğü gibi mesele günümüzde ortaya çıkmış müctehedün fih bir meseledir. Kişi yukarıda zikrolunan bu görüşlerden birini alıp bununla amel edebilir.

Buna göre İstanbul Mecidiyeköy'de ikamet eden bir kişi, “seferilik, büyükşehrin meskun sınırlarını çıkmakla başlar” görüşüyle amel ederse; Büyükçekmece ile Çerkezköy arası sefer mesafesinin altında olduğu için seferi olmaz. Yeri gelmişken şunu da ifade edelim ki, bu görüşle amel etmek ihtiyata daha muvafıktır.

Zira büyükşehirlerde, ilçeler büyükşehire tabidir; dolayısıyla da şehir bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Eğer kişi, “sefer, büyük şehrin hangi ilçesinde oturuyor ise, o ilçenin hudutlarını çıkıp onu takip eden diğer ilçenin sınırlarına girer girmez başlar” görüşüyle amel ederse; Mecidiyeköy’den çıkıp onu takip eden Topkapı sınırlarına girer girmez seferilik başlar. Çünkü Topkapı ile Çerkezköy arası 90 km veya daha üzerinde bir mesafedir.

Dolayısıyla bu görüşlerden birini alarak amel eden kişi, her ne kadar diğer görüşe göre seferi sayılmasa bile, uygulaması bir ictihada uygun düştüğü için, daha önceden kıldığı namazları tekrar kılmasına gerek yoktur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet